Türkiye’de Pop Müziğinin Tarihsel Gelişimi

Türkiye’de Pop Müziğinin Tarihsel Gelişimi​

Pop müzik, dünyanın en çok sevilen ve dinlenen müzik türleri arasında ilk sıralarda yer alıyor. Şarkılarıyla dünya müziğine damga vuran çok sayıda pop yıldızı, geniş hayran kitleleri tarafından heyecanla takip edilirken pop müziğin efsanevi şarkıları ise aradan yıllar geçse bile büyük bir keyifle dinlenebiliyor.

Türk pop müziği, modern popüler müzik kalıplarıyla oluşturulmuş ya da yoğun modern müzik kalıplarının üzerine hafifçe alaturka ve halk müziği ezgileri monte edilmesiyle oluşturulmuş Türk müziği çeşididir. Batı Avrupa melodileri baz alınarak geliştirilen Türk pop müziği, Klasik Türk müziğinden ve halk müziğinden yoğun olarak beslenirken popüler müziğin evrensel çizgilerine sadık kalmıştır.

Cumhuriyet öncesi​

Pop müziğin temellerinin atılması, Osmanlı Devleti’nde ıslahat hareketlerinin görüldüğü II. Mahmut dönemi ile paralellik gösterir. Bu dönemde Dede Efendi, Hacı Arif Bey gibi besteciler klasik üsluptaki eserlere göre daha hafif nitelikte şarkı formunda eserler vermiştir.

1870 sonrasında ortaya çıkan , başlangıçta Fransız opera şarkılarından ve İtalyan müzik türlerinden etkilenen bir türdü. Zamanla yerli motiflerle kaynaşarak ülkenin ilk popüler müzik türü haline gelmiştir. 1900’lerin başında ise tango dönemin en popüler müziği olarak ön plana çıkarak Türk müziğini şekillendirmede rol oynadı.

1920-1960 arası​

Cumhuriyet döneminde Türkiye’de Osmanlı müziğini tamamen reddeden, batı müziğini esas alan bir anlayış hakim olmuştur. Resmî müzik politikasına göre halk batı müziğine yönlendirilmeye çalışılırken, radyo dinleyicilerinin Arap radyosu dinlemeye başlaması ile Doğu etkisi Türk müzik zevkine işledi.

1950’li yıllarda caz, rock-n-roll, ça-ça, mambo gibi yeni batılı türler ilgi görmeye ve pek çok müzisyen kendi orkestrasını kurarak gece kulüplerinde bu müzikleri çalmaya başladı.

1960’lar​

1960’lar Türkiye’de meşhur yabancı şarkılara Türkçe sözler yazılarak oluşturulan aranjmanların popüler olduğu dönemdir. Aranjmanlar TRT tarafından Türk Hafif Müziği olarak adlandırılmıştır. “Bak Bir Varmış Bir Yokmuş” adlı şarkı, Türk pop müziğinin ilk şarkısıdır. 1961 yılında, Fecri Ebcioğlu’nun yazdığı sözlerle, müziği Bob Azzam’a ait olan batılı bir şarkı ilk defa İlham Gencer tarafından Türkçe sözler ile söylenmiş ve yine ilk defa taş plak olarak piyasaya çıkmıştır.


1964’te Tülay German, Burçak Tarlası adlı albümü ile Anadolu-pop akımının öncülerinden oldu. Bu akım, yerli melodilerin batı sazları ile yorumlanmasını içermekteydi. Anadolu Pop ismini ilk defa 1970 yılında Moğollar grubu telaffuz etti ve Anadolu pop akımı etkisini 1970’lerde de sürdürmeye devam etti.

Hürriyet gazetesinin 1965 yılından itibaren düzenlediği yarışması ile Milliyet gazetesinin organize ettiği “Liselerarası Müzik Yarışması” Türk pop müziğini etkileyecek birçok müzisyenin adını duyurmasında etkili oldu.


1960’lar boyunca Anadolu pop akımının yanı sıra aranjmanlar da varlığını sürdürdü. Kimi Avrupalı şarkıcılar popüler şarkılarını Türkçe söyleyip plağa döndürdüler. 1960’ların sonunda Ajda Pekkan İkiYabancı albümü ile dönemin ünlü yıldızlarından biri oldu.

1970’ler​

1970’lerin başlarında Türk pop müziğinde iki ana ekol vardı: Yabancı müziklere Türkçe sözler yazma ve Türk halk müziği temelli Pop müzik. Bu dönemde teknolojik gelişmeler ve yapım şirketi girişimleri müzik piyasasında büyük bir canlanmaya neden oldu. Besteci Ali Kocatepe’nin kurduğu 1 Numara Plak Şirketi ile Şanar Yurdatapan ve Atilla Özdemiroğlu’nun urduğu ŞAT Yapım dönemin önemli girişimlerindendi. Nükhet Duru, Nilüfer, Sezen Aksu, Erol Evgin, besteci Melih Kibar ve söz yazarı Çiğdem Talu dönemin en önemli pop müzik sanatçılarındandır.

Türkiye ilk defa 1975’te ‘‘

Ziyaretçiler için gizlenmiş link, görmek için lütfen üye olunuz. Giriş yap veya üye ol.

’’ adlı şarkı ile Eurovision’a katıldı. Eurovision’a katılma kararı dönüm noktası olmuştur ve Türk popuna güvenildiğini, Türk popunun olgunlaştığını ve eser oluşturmada belirli bir seviyeye ulaştığını da göstermesinden ötürü dikkate alınmalıdır.

1980​

1980 sonrasında Türkiye’de müzik piyasasında Batı teknolojisinin eş zamanlı olarak uygulanmaya başlaması, 1990’larda özel radyo ve televizyonların açılması pop müziğini etkiledi. Kaset üretimi artmasına rağmen 1980’li yılların başında Türk pop müziği 1980 askeri hareketinin etkisiyle bir krize girdi.

1980’lerin ortasından itibaren piyasa yeniden canlandı. Sezen Aksu’nun Sen Ağlama, Mazhar-Fuat-Özkan üçlüsünün ‘‘Ele Güne Karşı’’ albümleri pop müzik piyasasında yeniden canlanmada etkili oldu Türk Sanat Müziği formlarının yoğun biçimde pop’un içinde yer alması bu yıllardaki Türk pop müziğinin ayırıcı bir özelliği oldu.

1990’lar​

Türkiye’de yapılan pop müziğin daha çok pop folk olduğu belirtilir. Ancak Türkçe pop “Türk sanat müziği” kalıplarından daha çok beslenmektedir. Bu müzikler arası üzerine söz yazarak gerçekleşen değişimler Türk pop müziğini yaratmıştır. Müzikler bu tarzken yapılan müziğin saf pop olduğunu söylemek hatalı olabilir. Sezen Aksu Türk popunun oluşmasında ve çizgisinin belirlenmesinde en önemli temsilcilerdendir.

1990lı yıllar Türk pop müziği açısından çıkışın yaşandığı dönem olmuştur. Popüler Türk müziğine katkıda bulunmaya başlamış olan Yonca Evcimik ve Sezen Aksu, 80’li yıllardaki arabesk ve hafif müziğin hükümdarlığını kaldırarak Türk Pop müziğinin 90’lardaki yeniden doğuşu için çok önemli isimlerden olmuşlardır.


Bu yıllarda çok sayıda müzik albümü yapıldı ancak türlerin birbirinin içine geçtiği görüldü. Yonca Evcimik’in ‘‘Aboneyim’’ şarkısı ile pop şarkıları dönemi başladı. 24 saat Türk pop müziği yayını yapan kanallar pop müzikteki canlanmayı destekledi.


Türkiye’nin ilk single çalışması ise; yine 1994 yılında Yonca Evcimik tarafından yapılan “8.15 Vapuru” isimli çalışmadır. Bu çalışma, Türkiye’nin ilk single çalışmasıdır.

1997 yılında Eurovision şarkı yarışmasında Şebnem Paker Grup Etnik eşliğinde, müziği Levent Çoker’e ve sözleri Mehtap Alnıtemiz’e ait ‘‘Dinle’’ adlı parçayla 3. olarak o tarihe kadar Türkiye’nin yarışmadaki en iyi derecesini elde etti. Şarkı, etnik Türk enstrümanları ile bezeli ve hareketli bir ezgiye sahipti ve evrensel çizgilerden de kopulmamıştı.

2000 ve sonrası​

1990lı yıllarda popüler müziğe giriş yapan şarkıcılardan çok azı 2000’li yıllara geçiş yapabilmiştir. 1990’da kaset çıkaranların pek çoğu, pop müzik kariyerinden ayrılmıştır veya 2000li yıllarda çalışma yapmamıştır.

Sertab Erener’in “Everyway That I Can” adlı şarkıyla, 2003 yılında Eurovision’u kazanması, Türk Pop müziğinin en büyük başarılarından biridir. Şarkının ezgisi yerel motifleri (çiftetelli) barındırmakta ancak evrensel çizgilerden de kopmamaktadır.


Milenyum olarak adlandırılan 2000’li yıllarla birlikte bilgisayar ve internetin önem kazanması sonucu korsan piyasayı tetiklemiş ve korsan piyasa pop müziğinin durağan döneme geçmesine neden olmuştur. 2006 yılında pop müzikte gördüğümüz isimlerden biri olan Hande Yener, electronica/pop yaparak Türkçe pop müziğe yeni bir soluk getirmiştir.

Türk pop müziğin öncüleri kimlerdir?​

Türk pop müziğin öncülerini belirlemek zor bir görevdir çünkü bu müzik türünün gelişimine birçok sanatçı ve grup katkıda bulunmuştur. Ancak bazı önemli isimler Türk pop müziğin öncülerinden sayılabilir. İşte Türk pop müziğin önderlerinden bazıları:

Ajda Pekkan: Türk pop müziğin “Süperstar” lakaplı efsanevi ismi Ajda Pekkan, 1960’ların sonlarından itibaren popüler müzik dünyasında yer almış ve birçok unutulmaz şarkıya imza atmıştır.


Sezen Aksu: Türk pop müziğin önemli söz yazarı ve bestecisi olan Sezen Aksu, 1970’lerden itibaren müzik dünyasında etkili olmuş ve birçok sanatçıya hit şarkılar vermiştir. Kendi seslendirdiği şarkılarıyla da büyük başarılar elde etmiştir.

Nilüfer: Türk pop müziğin en önemli kadın sanatçılarından biri olan Nilüfer, 1970’lerden itibaren birçok hit şarkıyla müzik dünyasında adından söz ettirmiştir. Nilüfer’le ilgili daha derine indiğimiz, Radar serimizin Nilüfer yazısını okumak isteyenler için de ayrıca link bırakıyoruz:



MFÖ: Türk pop müziğinin kurucu gruplarından biri olan MFÖ (Mazhar-Fuat-Özkan), 1980’lerden itibaren müzik dünyasında farklı tarzlarıyla dikkat çekmiş ve birçok hit şarkıya imza atmıştır.

Bu isimler Türk pop müziğin gelişimine önemli katkılarda bulunan ancak sadece birkaç örnek olarak verilebilecek isimlerdir. Türk pop müziğin geniş ve zengin bir geçmişi olduğunu ve birçok yetenekli sanatçının bu müzik türüne katkıda bulunduğunu unutmamak önemlidir.


Yazımızın sonuna gelmişken adını büyük bir gururla anacağımız son şarkıcı ve şarkısı olarak da İlhan Şeşen’in “Ellerimde Çiçekler”i seçtik. 1980’lerde Grup Gündoğarken’le sivrilen Şeşen, son on yılın belki en önemli pop yıldızlarından. Keyifli okumalar, müzikle kalın!