Keman Tarihi ve hakkında bilgiler :
İnsanlık tarihinde bilinen en eski müzik aletlerinden biri olan keman, dört telden oluşan violin çalgı ailesinin bir parçasıdır.
Bu tür çalgıların en küçüğü olarak da bilinen keman, yayla çalınmaktadır. Aynı zamanda yaylı çalgılar kategorisinin de aralıklı ses bakımından en geniş özelliğe sâhiptir. Keman, ilk olarak on altıncı yüzyıl içerisinde Avrupa’da üretilmeye başlanmıştır. Göğüs kısmı köknar ağacından, sırt ve yan kısımları da akçaağaçtan yapılmaktadır. Kemanda dört adet tel bulunmaktadır. Bunlar pesten tize doğru şu şekilde sıralanmaktadır:
- Sol
- Re
- La
- Mi
Keman Türleri ve Çeşitleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için Keman Türleri ve Çeşitleri başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Müzik âletleri arasında oldukça mümtaz bir yere sâhip olan keman, eşsiz bir tınıyı bünyesinde bulundurmaktadır. Sesleri itibariyle de bireylere daha duygusal gelmektedir.
Kemanlar, ilk kez tam olarak nerede modern anlamda kullanıldı bilinmiyor. Ancak kemana benzer yapıdaki diğer çalgı âletleri, Avrupa’nın birçok coğrafyasında farklı isimlerle kullanılmaktaydı. Sözgelimi İngiltere’de Fidele ismiyle, Fransa’da Viol ismiyle ve İtalyanlar arasında Lira da Breci ismiyle müzik âletleri kullanılmaktaydı. Bunların hepsi, tıpkı keman gibi yaylı çalgılar ailesine ait ürünlerdir. Keman hakkında ileri sürülen bir görüş de, bu müzik âletinin İslâm kültüründe yer alan rebablardan neşet ettiğidir. Fakat bilinen gerçek, 1500 ve 1600’lü yıllarda, günümüzde kullanılan şekliyle kemanın üretildiğidir.
Şeklî itibarıyla günümüzdeki formuna yakın olarak Paolo Maggini, Antonio Stradivarius, Nicolo Amati ve Giuseppe Guarneru isimli ustalar üretim yapmışlardır. 1800’lü yıllara gelindiğindeyse, kemanın daha da modernleştirilerek ufak tefek değişikliğe uğradı ve böylece şu an bilinen şekliyle keman da ortaya çıkmış oldu. Tarihsel anlamda geçmişine bakıldığında, bir müzik âleti olmasının yanı sıra kemanın orkestrada kullanılması oldukça erken döneme rastlamaktadır. Buna göre St. Riggo ve Corteccia’de keman, orkestra üyesi olarak görev yapmıştır. Üstelik tarih henüz 1565 senesidir.
İtalyanların başlatmış oldukları modern keman yapımı işi, on dokuzuncu yıllara gelindiğinde Fransızların eline geçti. Kemanın daha iyi ses vermesi ve randımanlı çalışması için kimi değişiklikler öngören Fransız ustalar, yaptıkları eklemeler ve çıkarmalarla modern kemanı da ortaya çıkarmış oldular. Günümüzde artık kemanlar, eğitim amacıyla çocuklar için de üretilebilmektedir. Bu modeller, görece daha ufak boyutlara sâhiplerdir.
Türk Kültürü’nde Keman
Kemanın ortaya çıkışı ile anlatılanlardan bir diğeri de, bir Türk çalgısı olan kemençeden esinlenerek yapıldığıdır. Bilindiği gibi kemençe, eski Türk boylarından Oğuzlara ait bir çalgı türüdür. Bununla birlikte Kanunî Sultan Süleyman’ın sadrazamı, damadı ve en yakın arkadaşı olarak bilinen devşirme İbrahim Paşa’nın da keman çaldığı bilinmektedir.
İslâm kültüründe yer alan rebab çalgısı, kemanın ortaya çıkmasından sonra etkisini kaybetmiş ve yerini kemana bırakmıştır. Kanunî Sultan Süleyman’dan sonra da sarayda keman kullanılmaya devam etmiştir. Hatta keman, elit bir çalgı olarak I. Mahmut Dönemi’nde yaygınlaşmıştır. Bu dönemde yaygınlaşmasını sağlayan sanatçıların başında Kör Kemanî Corci gelmektedir. Corci’den sonra Türk kemanına başkaca milletten insanlar çalmaya başlamış ve bu isimler oldukça ünlenmiştir.
Kültürümüzde ünlenen ve isimleri hâlâ daha bilinmekte olan kimi keman sanatçıları da bulunmaktadır. Bunlar arasında en ünlüleri Hakkı Derman, Sadi Işılay, Selahattin İnal, Reşat Erer, Kemanî Corci, Kemanî Aleksan Ağa, Kemanî Hızır Ağa, Kemanî Rıza Efendi ve Kemanî Memduh gibi isimlerdir.
KEMAN'IN ÖZELLİKLERİ: KLASİK MÜZİĞİN ŞANI
Keman, klasik müziğin en ikonik enstrümanlarından biridir ve tarihi oldukça eskiye dayanmaktadır. Keman, Ortaçağ döneminde gelişen yaylı çalgılar ailesinin bir üyesidir. Tarihçilere göre, modern kemanın atası olarak kabul edilen enstrüman, 16. yüzyılda İtalya'da ortaya çıkmıştır.
Kemanın yapısı oldukça özgündür ve özellikle yaylı çalgılar arasında benzersiz bir ses üretme kabiliyetine sahiptir. Keman, genellikle ağaç malzemelerden yapılır. Gövdesi ahşap bir kasanın üzerine gerilen ince tellerden oluşur. Kemanın sesi, ahşap gövdenin titreşimi ve yayın telleri üzerindeki sürtünme ile oluşur. Bu, zengin ve etkileyici bir ton üretir.
Keman, klasik müziğin yanı sıra birçok müzik türünde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Orkestraların vazgeçilmez bir parçası olan keman, solistlerin ve koro eşlikçilerinin enstrümanıdır. Ayrıca, oditoryumlarda, konser salonlarında ve hatta sokak performanslarında da sıkça karşılaşabileceğiniz bir enstrümandır.
Kemanın tarihi ve özellikleri, müzikseverler için büyüleyici bir konudur. Bu enstrüman, zarif ve duygusal bir şekilde ifade edilen klasik müziğin şanını yükseltir. Hem çalması hem de dinlemesi büyük bir keyiftir ve kemanın zarif sesi, insanları derinden etkileyebilir.
Kemanın tarihi, geçmişten günümüze kadar sürekli olarak gelişmiş ve evrimleşmiştir. İtalyan yapımcılar, 17. ve 18. yüzyıllarda keman yapımında büyük ilerlemeler kaydetmişlerdir. Stradivarius, Guarneri del Gesù ve Amati gibi ünlü keman yapımcıları, eşsiz enstrümanlar yaratmışlardır. Bu ustaların yapmış olduğu kemanlar, hala günümüzde de büyük bir saygınlıkla çalınmaktadır.
Keman, müzikal ifade gücüyle de tanınır. Yayın kullanımı, çeşitli yay tekniği ve yay basıncıyla kemanist, farklı tonlar ve renkler elde etme imkanına sahiptir. Keman, geniş bir tonal aralığa ve duygusal bir ifadeye olanak tanır. Bu nedenle, bir keman ustası, enstrümanıyla birlikte duygusal ve etkileyici bir müzikal hikaye anlatabilir.
Keman, hem solo performanslar için hem de bir orkestra içinde uyumlu bir şekilde çalmak için kullanılır. Orkestrada, kemanlar genellikle birden fazla sektöre ayrılır ve farklı harmoni ve melodi kısımlarını üstlenir. Kemanın zarif ve net sesi, diğer enstrümanlarla mükemmel bir şekilde birleşir ve büyüleyici bir müzik deneyimi sunar.
Keman, klasik müzik kadar pop, rock, caz ve hatta halk müziği gibi farklı tarzlarda da kullanılmaktadır. Yaratıcılığınızı kullanarak kemanı farklı tınılara ve stillere adapte edebilirsiniz. Bu çok yönlülük, kemanı geniş bir müzik yelpazesinde kullanmanızı sağlar.
Kemanın tarihi ve özellikleri, bu çarpıcı enstrüman hakkında daha fazla bilgi edinmenizi sağlar. Kemanın zarafeti, duygusal ifade gücü ve çok yönlülüğü, onu müzik dünyasının vazgeçilmez bir parçası haline getirir. Kemanın şanı, her çalındığında insanları büyülemeye devam eder.
Keman Virtiöleri :
- Nicollo Paganini (1782-1840)
- Joachim Joseph (1831-1907)
- Pablo de Sarasate (1844-1908)
- Kreisler Fritz (1875- 1962)
- Heifetz Jascha (1901_1987)
- Menuhin Yehudi (1916_1999)
- Milstein Natan (1904-1992)
- David Oistrakh (1908_1974)
- Issac Stern (1920-2001)
- Kogan Lenoid (1924-1982)
- Ayla Erduran (1932-)
- Suna Kan (1936)
- Itzhak Perlman (1945)
- Kyung Wha Chung (1948)
- Sholomo Mintz (1957)
- Anne-Sophie Mutter (1963)
- Joshua Bell (1967)
- Cihat Aşkın (1968)
- Tuncay Yılmaz (1970)
- Maxim Vengerov (1974)
- Özcan Ulucan (1974)
- Atilla Aldemir (1975)
- Patricia Kopatchinskaja(1977)
- Janine Jansen (1978)
- Hilary Hahn (1979)
- Sarah Çhang (1980)
- Julia Fischer (1983)
Isaac Stern: Vivaldi Four Seasons Spring I. Allegro
Önemli Not: Bilgiler çeşitlik internet sayfalarından ve kaynaklardan derlenmiştir.
