Zihniyet, bir dönemdeki sosyal, siyasî, idarî, adlî, dinî, ticarî hayatın birlikte oluşturduğu ortamdır. Yani devrin kabul edilmiş sanat zevki ve hâkim anlayışıdır. Bir dönemdeki dinî, siyasi, ekonomik, sivil, askerî hayatın duygu, anlayış ve zevkler bütünü zihniyeti oluşturur. Bireysel farklılıklar dışında bir toplumdaki bireylerde ortak olan inançlar, yargılar ve temsiller bütünü de zihniyet kavramının içindedir. Zihniyet, bir toplum ve kültürün üyelerinin ortak tutumlarını da yansıtır.
Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz
Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken
Sana uğurlar olsun… Ayrılıyor yolumuz!
(Faruk Nafiz Çamlıbel)
Faruk Nafiz, bu dizeleri, Millî Edebiyat akımının temel ilkelerinden biri olan Türkçeyi sadeleştirme anlayışına bağlı kalarak yalın bir dille yazmıştır. Bu dizelerde şair, kendi dönemi içinde Türk şairine sanatın kaynağını ve malzemesini gösteriyor. Batıdan alınma, kuru bir taklide dayalı, havada kalan soyut ve bizimle ilgisi olmayan Batı sanatı yerine bizim kendi sanatımızı, kendimiz kurmamız gerektiğini söylüyor. Ona göre Anadolu, millî sanat üretimi için bakir bir alandır. Hem tabii güzellikleri hem insanlarının kültür zenginlikleri, gönül dünyalarının renkliliği, insani, medenî kimlik ve kişilikleri sanat ve edebiyat için yararlanılacak zengin ve önemli bir kaynaktır.
Bir eser hangi dönemde verilmişse, o dönemden izler taşır. Şairlerin şiirleri de yaşadıkları dönemden izler taşır. Şairlerin şiirlerinde de yaşadıkları dönemin sosyal ve siyasal olaylarını, kültürünü, ilişkilerini, inançlarını, sanat zevkini görmek mümkündür. Dolayısıyla bir şiiri incelerken, o şiirin yazıldığı dönemin ve şairin özellikleri göz önüne alınmalıdır.
Şairler dönemin zihniyetinden etkilenirler. Hemen her şair, yaşadığı dönemin zihniyetinin etkisi altında kalır. Dolayısıyla dönemin zihniyetinin bilinmesi, şiirdeki iletinin anlaşılmasına yardımcı olur. Sosyal, siyasal ve toplumsal olayların, inançların vb. şiir üzerinde etkisi olur. Dil bilgisi kuralları da şiirlerin yazıldığı dönemden etkilenir.
Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururkenŞairler dönemin zihniyetinden etkilenirler. Hemen her şair, yaşadığı dönemin zihniyetinin etkisi altında kalır. Dolayısıyla dönemin zihniyetinin bilinmesi, şiirdeki iletinin anlaşılmasına yardımcı olur. Sosyal, siyasal ve toplumsal olayların, inançların vb. şiir üzerinde etkisi olur. Dil bilgisi kuralları da şiirlerin yazıldığı dönemden etkilenir.
Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz
Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken
Sana uğurlar olsun… Ayrılıyor yolumuz!
(Faruk Nafiz Çamlıbel)
Faruk Nafiz, bu dizeleri, Millî Edebiyat akımının temel ilkelerinden biri olan Türkçeyi sadeleştirme anlayışına bağlı kalarak yalın bir dille yazmıştır. Bu dizelerde şair, kendi dönemi içinde Türk şairine sanatın kaynağını ve malzemesini gösteriyor. Batıdan alınma, kuru bir taklide dayalı, havada kalan soyut ve bizimle ilgisi olmayan Batı sanatı yerine bizim kendi sanatımızı, kendimiz kurmamız gerektiğini söylüyor. Ona göre Anadolu, millî sanat üretimi için bakir bir alandır. Hem tabii güzellikleri hem insanlarının kültür zenginlikleri, gönül dünyalarının renkliliği, insani, medenî kimlik ve kişilikleri sanat ve edebiyat için yararlanılacak zengin ve önemli bir kaynaktır.
