Emre ESMER
Moderatör
Dünyadaki İklim Tipleri
Dünya üzerinde görülen İklim tipleri (çeşitleri) nelerdir? Dünya’da görülen iklim tiplerinin özellikleri nelerdir? İşte bu soruların cevapları… Dünyanın kendine has şekli ve bölgelerin özel konumları nedeniyle dünyada çok sayıda iklim tipleri görülür. Birbirine benzeyen iklimler ise büyük iklim kuşaklarını oluştururlar. Yüzlerce kilometrelik alanları etkileyen büyük iklim gruplarına Makroklima iklimler denir.
Dünyada görülen büyük iklim tiplerini şöyle sıralanabilir;
Kutup iklimi, Her yerin buzullarla kaplı olduğu, bu yüzden bitki örtüsünün oluşmadığı, yıl boyunca sıcaklık ortalamalarının sıfır derecenin altında olduğu iklim tipidir.Kuzey kutbu çevresinde, Grödland adasının iç kısımlarında ve Antarktika kıtasın da etkilidir. Güneşlenme süresi çok uzun olmasına rağmen dünyanın şekli nedeniyle güneş ışınları yıl boyunca eğik açıyla geldiğinden sıcaklıklar çok yükselmez. Yıllık sıcaklık farkı 30 derece kadardır.
Tundra iklimi; Kutup ikliminin yayılış kuşağı arasındaki bölgelerde görülür. Sıcaklıklar çok düşük olmakla birlikte bitki örtüsüne sahiptir. Toprağın üzerindeki buz tabakası yaz aylarında çözünerek bataklıklar oluşturur. Bu topraklar üzerinde yetişen bitkiler bir tür doğal yosun olan likenler ile ot ve cılız çalılıkların oluşturduğu tundra bitki örtüsü adıyla anılır. Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya kıtalarının kuzey kesimlerinde yaygındır.
Okyanus İklimi; Her mevsim yağış görülen, genellikle karaların batı kıyılarında hüküm süren iklim tipidir. Kuzey Batı Avrupa ve Kanada’nın batı kıyılarında, Avustralya’nın güneydoğu kıyılarında yaygındır.
Step (Bozkır) İklimi; Nemli hava kütlelerinin erişemediği kara kütlelerinin iç kısımlarında görülür. Bir geçiş iklimidir. Orta Avrupa’da, Asya’nın iç kısımlarında, Anadolu’nun iç kısımları ve Kuzey Amerika’nın orta kısımlarında hakimdir. Doğal bitki örtüsü ilkbahar yağışlarıyla yeşeren, yazları ise sararıp koruyan ot topluluğudur. Bu bitki örtüsü bozkır olarak adlandırılır.
Akdeniz İklimi; Cephesel yağışların en fazla görüldüğü iklim tipidir. Yaygın olarak Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerde görülmekle birlikte Avustralya’nın güneyinde, Afrika’da Kap bölgesinde, Orta Şili ve Kalifornia bölgelerinde de görülür. Bitki örtüsünü yaz kuraklığına dayanıklı kızıl çamlar ve makiler oluşturur. Yağış miktarı düzensizdir. Kar yağışı ve don olayları nadiren görülür.
Karasal İklim; Deniz etkisinden uzak bölgelerde, Kuzey yarım kürede, Kanada’nın kuzeyinde, Doğu Avrupa’da ve Sibirya’ da görülen iklim tipidir. Bitki örtüsünü kış soğuklarına dayanıklı iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar oluşturur. Türkiye’nin deniz etkilerine kapalı iç kesimlerinde de karasal iklim görülür.
Çöl İklimi; 30 derece enlemleri ve dönenceler arasındaki bölgelerde görülür. Yılda 1 ya da 2 defa yağış düşen bu bölgelerde kuraklığa dayanıklı kaktüs türleri yetişmektedir. Gece ile gündüz arasındaki sıcaklık farkı çok yüksektir. Vahaların çevresi dışındaki yerler yaşamaya elverişli değildir.
Ekvatoral İklim; Ekvator etrafındaki 0- 10 derece paralelleri arasında görülen iklim türüdür. Yıllık ortalama sıcaklıkları 25 derecenin üzerindedir. Bitki örtüsünü boyları 40-50 metreyi bulan ve yıl boyunca yeşil kalan geniş yapraklı ağaçlardan oluşan tropikal yağmur ormanları oluşturur.
Savan İklimi; Ekvatoral iklim bölgesinin kuzey ve güneyinde 2 kuşak halinde etki gösterir. Genellikle 10-20 derece paralelleri arasında görülür. Bitki örtüsü Savan’dır.
