Aysel Bozan Yılmaz / İSTANBUL - Son dönemde çeşit çeşit terapi yöntemleriyle karşılaşıyoruz. Çocuğunu terapiye götürmek adeta moda oldu. Çoğu aile, diğer ailelerden duyduğu tavsiye üzerine terapi merkezlerinin yolunu tutuyor. Ancak ticari kaygılar, yanlış yönlendirilmelere de neden olabiliyor. Bu da ciddi sağlık sorunları olan çocuklara doğru tanı konulmasını geciktirebiliyor. Terapinin çeşidine, uzmanın tecrübesine göre seans ücretleri 500 TL’den başlıyor, 2000 TL’ye kadar ulaşıyor. Hatta bu rakamı aşanlar da var. Bazı terapiler 3 seansta biterken bazıları yıllarca sürebiliyor.
Önce psikiyatrist
Yüksek meblağlar harcamasına rağmen kimi çocuklarda sonuç alınamıyor hatta kimisinde doğru tedavi fırsatı kaçırıldığı için geri dönüşü olmayan bir noktaya gelinebiliyor. O nedenle uzmanlar, ailelerin öncelikle bir çocuk psikiyatristine başvurmalarını öneriyor; gelişim düzeylerinin ve ihtiyaçlarının kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Peki, çocuk hangi durumlarda terapiye gitmeli; her terapi, her çocuk için uygun mu? Bu soruları Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Anabilim Dalı Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Songül Derin’e yönelttik:
Son dönemde pek çok ailenin çocuklarını terapilere götürdüğünü görüyoruz. Çocuk ne zaman terapiye ihtiyaç duyar?
- Ebeveynlerin hangi terapinin çocuğu için en uygun olduğunu bilmesi zordur. Terapi çeşitliliğinin artması ve bu alandaki ticari kaygılar, yanlış yönlendirilmelere de sebep olabiliyor. Çocuğunuz için doğru terapiyi seçmek, bir uzmanın profesyonel değerlendirmesiyle (bir çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanı) başlamalı. Bazen çocuğunuza yardımcı olsun diye aldığınız bir terapi yöntemi çocuğunuza zarar da verebilir. Çocuk ve ergen için psikolojik/psikiyatrik ve gelişimsel tanı koyma yetkisi çocuk ve ergen psikiyatristine aittir. Çocuğunu bir psikiyatriste götürmek, genellikle ciddi bir sorun olduğunun işareti olarak algılanır ve bu nedenle birçok aile doğrudan alternatif terapilere yönelmeyi daha güvenli bulur. Oyun terapisi, ergoterapi, dil terapisi, kum terapisi, sanat terapisi, bilişsel davranışçı terapi, göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme terapisi (EMDR), diyalektik davranışçı terapi vs. gibi seçenekler daha masum görünse de yanlış bir yönlendirme, doğru tanının konulmasını geciktirebilir ve çocuğun ihtiyacı olan müdahalenin ertelenmesine neden olabilir.
Bu duruma örnek verebilir misiniz?
- Çocukluk çağı nörogelişimsel bozukluklarından olan otizm erken tanı almadığında, doğru tedaviye yönlendirilmediğinde sonuçlar genelde ciddi olmakta. Çünkü otizm tanısının ancak bir çocuk ve ergen psikiyatristinin değerlendirmesiyle konulması mümkün. Örneğin otizm tanısı alan ancak tanı konmamış bir çocuk bireysel özel eğitim yerine sadece duyu, konuşma veya oyun terapisi alırsatedavi süreci eksik kalabilmekte. Bir sürü zaman ve para kaybı olmakta.
Uzmanı değerlendirmeli
Her terapi, her çocuk için uygun mu?
- Çocuk psikiyatrisi uzmanı, bir çocuğun zihinsel ve duygusal durumunu en kapsamlı şekilde değerlendirebilen uzmandır ve çocuğun hangi terapiden fayda sağlanacağını belirlemede önemli bir rol oynar.
