Tanıştık, konuştuk, vakit geçirdik, sevdik, paylaştık, tartıştık, birbirimize karıştık, aşık olduk, işin cazibesine kapıldık, gerçek bir aşk masalı yarattığımızı sandık. Zamanla aşk alevi söndü, tartışmalar arttı ve büyü bozuldu, ayrıldık. İlişkideyken göremediğimiz birçok hatayı gördük, idealleştirdiğimiz o kişinin aslında kafamızda yarattığımız kişi ile aynı olmadığını anladık. Ben kimi sevmişim? Ben onu nasıl sevmişim? Onu nasıl bu kadar yanlış tanımışım? gibi sorularla baş başa kaldık. Bu senaryo size tanıdık geliyor mu? Ünlü yazar Sam Keen ilişkilerdeki idealleştirme süreci ile ilgili "Aşk mükemmel bir insan bulmak değildir. Kusurlu bir insanı kusursuz görmektir. demiş. Peki ne oluyor da ilişkinin başındayken Evet, bu o! dediğimiz insana bakışımız zamanla değişiyor?
İlişkinin başlarındayken sürekli en iyi yanlarımızı göstermek istiyoruz. Partnerimiz bizi sevsin istiyor ve bunu sağlayabilmek için kusurlarımızı saklıyoruz. Hatta tutulma dönemi olarak geçen bu dönemde partnerimizin kusurlarını görsek bile bize önemsiz gelebiliyor. Karşılıklı olarak birbirimizi idealize ediyor ve mükemmel canlılarmış gibi görebiliyoruz ancak süreç bu şekilde ilerlemiyor. Zamanla kusurlarımızı ve olumsuz denebilecek yanlarımızı daha fazla fark ediyoruz, her ilişkide olduğu gibi partnerimizle de uyumlu olmadığımız özellikler olduğunu görmeye başlıyoruz. Bu durum partnerimizi artık kusursuz birisi gibi görmemizi engelliyor.
Aslında bu durum oldukça normal çünkü birisiyle sağlıklı bir şekilde yakınlaşmak birbirine kusurlarını da göstermek demek. Burada önemli olan şey kusurları karşılıklı olarak kabullenebilmek ve birbirine uyum sağlayabilmek. Bu yaşandığı zaman kusurlar bir engel olmaktan çıkıp birbirini geliştirebildiğin alanlara dönüşebiliyor ancak bazen ilişkinin başında yaşanan idealizasyon çok yoğun olabiliyor ve kişi partneriyle aslında ne kadar uyumsuz olduğunu fark etmeyebiliyor. Görmek istediğimiz gibi gördüğümüz ya da bize kendini görmek istediğimiz gibi gösteren o kişi bambaşka biri olarak karşımıza çıkabiliyor ve kaçınılmaz son olarak aşkımızın büyüsü bozulabiliyor. Ayrılıklar ve yüksek boşanma oranları da aslında tamamen aşktan kör olmadığımızın ve bir yerde bozulan büyünün farkına vardığımızın bir kanıtı.
Araştırmalara göre başta bize hoş gelen durumlar bile sonradan iticileşebiliyor, bu durum tehlikeli cazibe (fatal attraction) olarak adlandırılıyor. Örneğin, en başta birini güçlü karakterinden dolayı sevebiliyoruz ama zaman geçtikçe bu güçlü karakter bize inatçı olarak görünebiliyor. Nazik olmasına çekildiğimiz birini zamanla pasif olması nedeniyle suçlayabiliyoruz. Başlangıçta eğlenceli bulduğumuz, devamlı şaka yapan ve ciddi bir tavırda görmediğimiz ve bu nedenle ona çekildiğimiz birinin davranışları bize zamanla olgunluktan uzak ve ciddiyetsiz gelebiliyor. Yani aslında başlangıçta çekici bulduğumuz şeyler de sonradan ilişkinin başarısız olmasına neden olabiliyor, bu durumda da hayal kırıklığı kaçınılmaz oluyor.
Bir araştırmacıya göre Bireyler başka bir kişinin güçlü yönlerine romantik bir şekilde çekilirler ve en başından beri bununla ilişkili zayıflıkların farkındadırlar ancak bu zayıflıkları görmezden gelmeyi veya küçümsemeyi seçerler. Tutulma dönemi bittiğinde, tutku azaldığında ve cazibe daha az yoğun hale geldiğinde, bu zayıflıkları görmezden gelmek zorlayıcı olabiliyor. Tehlikeli cazibe kavramı çerçevesinde yapılan açıklamalardan biri, bize aşırı derecede çekici gelen davranışın ya da özelliğin bizden çok farklı olduğu yönünde. Bizden farklı bir davranışa/özelliğe başta yoğun bir şekilde kapılabiliyoruz ancak bu farklılık zaman içinde sorun yaratıyor.
Romantik ilgi görmek ve duymak, o kişiyi idealize etmemize sebep oluyor ve bu durum karşımızdakinin kusurlarına karşı bizi adeta kör ediyor. Bu idealizasyon döneminde romantik ilgi duyduğumuz kişilerle olan benzerliklerimizi de abartıyoruz ve uyumluluk seviyemizi olduğundan daha fazla görebiliyoruz. Eğer partnerimizle zamanla yakınlaşmak yerine uzaklaşıyorsak bu yoğun hisler zaman geçtikçe azalabiliyor, tehlikeli cazibenin etkisi zamanla sönebiliyor, aradaki tutku azalabiliyor ve artık partnerimizi idealleştirmeyi bırakıp onun hatalarını görmeye başlayabiliyoruz.
Aşkın büyüsü bozulduğunda, illüzyon bittiğinde ve kendini bir yabancıyla birlikte gibi hissettiğinde bir zamanlar birbirlerini seven, birbirine hayranlık duyan insanlardan geriye hayal kırıklığı ve Onu hiç tanıyamamışım. hissi kalabiliyor.
İlişkinin başlarındayken sürekli en iyi yanlarımızı göstermek istiyoruz. Partnerimiz bizi sevsin istiyor ve bunu sağlayabilmek için kusurlarımızı saklıyoruz. Hatta tutulma dönemi olarak geçen bu dönemde partnerimizin kusurlarını görsek bile bize önemsiz gelebiliyor. Karşılıklı olarak birbirimizi idealize ediyor ve mükemmel canlılarmış gibi görebiliyoruz ancak süreç bu şekilde ilerlemiyor. Zamanla kusurlarımızı ve olumsuz denebilecek yanlarımızı daha fazla fark ediyoruz, her ilişkide olduğu gibi partnerimizle de uyumlu olmadığımız özellikler olduğunu görmeye başlıyoruz. Bu durum partnerimizi artık kusursuz birisi gibi görmemizi engelliyor.
Aslında bu durum oldukça normal çünkü birisiyle sağlıklı bir şekilde yakınlaşmak birbirine kusurlarını da göstermek demek. Burada önemli olan şey kusurları karşılıklı olarak kabullenebilmek ve birbirine uyum sağlayabilmek. Bu yaşandığı zaman kusurlar bir engel olmaktan çıkıp birbirini geliştirebildiğin alanlara dönüşebiliyor ancak bazen ilişkinin başında yaşanan idealizasyon çok yoğun olabiliyor ve kişi partneriyle aslında ne kadar uyumsuz olduğunu fark etmeyebiliyor. Görmek istediğimiz gibi gördüğümüz ya da bize kendini görmek istediğimiz gibi gösteren o kişi bambaşka biri olarak karşımıza çıkabiliyor ve kaçınılmaz son olarak aşkımızın büyüsü bozulabiliyor. Ayrılıklar ve yüksek boşanma oranları da aslında tamamen aşktan kör olmadığımızın ve bir yerde bozulan büyünün farkına vardığımızın bir kanıtı.
Araştırmalara göre başta bize hoş gelen durumlar bile sonradan iticileşebiliyor, bu durum tehlikeli cazibe (fatal attraction) olarak adlandırılıyor. Örneğin, en başta birini güçlü karakterinden dolayı sevebiliyoruz ama zaman geçtikçe bu güçlü karakter bize inatçı olarak görünebiliyor. Nazik olmasına çekildiğimiz birini zamanla pasif olması nedeniyle suçlayabiliyoruz. Başlangıçta eğlenceli bulduğumuz, devamlı şaka yapan ve ciddi bir tavırda görmediğimiz ve bu nedenle ona çekildiğimiz birinin davranışları bize zamanla olgunluktan uzak ve ciddiyetsiz gelebiliyor. Yani aslında başlangıçta çekici bulduğumuz şeyler de sonradan ilişkinin başarısız olmasına neden olabiliyor, bu durumda da hayal kırıklığı kaçınılmaz oluyor.
Bir araştırmacıya göre Bireyler başka bir kişinin güçlü yönlerine romantik bir şekilde çekilirler ve en başından beri bununla ilişkili zayıflıkların farkındadırlar ancak bu zayıflıkları görmezden gelmeyi veya küçümsemeyi seçerler. Tutulma dönemi bittiğinde, tutku azaldığında ve cazibe daha az yoğun hale geldiğinde, bu zayıflıkları görmezden gelmek zorlayıcı olabiliyor. Tehlikeli cazibe kavramı çerçevesinde yapılan açıklamalardan biri, bize aşırı derecede çekici gelen davranışın ya da özelliğin bizden çok farklı olduğu yönünde. Bizden farklı bir davranışa/özelliğe başta yoğun bir şekilde kapılabiliyoruz ancak bu farklılık zaman içinde sorun yaratıyor.
Romantik ilgi görmek ve duymak, o kişiyi idealize etmemize sebep oluyor ve bu durum karşımızdakinin kusurlarına karşı bizi adeta kör ediyor. Bu idealizasyon döneminde romantik ilgi duyduğumuz kişilerle olan benzerliklerimizi de abartıyoruz ve uyumluluk seviyemizi olduğundan daha fazla görebiliyoruz. Eğer partnerimizle zamanla yakınlaşmak yerine uzaklaşıyorsak bu yoğun hisler zaman geçtikçe azalabiliyor, tehlikeli cazibenin etkisi zamanla sönebiliyor, aradaki tutku azalabiliyor ve artık partnerimizi idealleştirmeyi bırakıp onun hatalarını görmeye başlayabiliyoruz.
Aşkın büyüsü bozulduğunda, illüzyon bittiğinde ve kendini bir yabancıyla birlikte gibi hissettiğinde bir zamanlar birbirlerini seven, birbirine hayranlık duyan insanlardan geriye hayal kırıklığı ve Onu hiç tanıyamamışım. hissi kalabiliyor.