MİNE ÖZDEMİR GÜNELİ- Eğitimdeki küresel kriz, çocukları etkilemeye devam ediyor. Bu krizlerden biri de dünyada olduğu gibi Türkiye’de de gündemde olan okul yemeği çocuğun iyi olma halinin göstergeleri arasında yer alıyor. Çocuğun yetersiz beslenmesi ise hem akademik performansını hem de okula devamını olumsuz etkiliyor. Eğitim Reformu Girişimi (ERG) salgın, gıda fiyatlarındaki artış ve iklim değişikliği gibi sorunlar nedeniyle yetersiz beslenme riski altında olan çocukların durumuyla ilgili “Etraflıca: Okul Yemeği” başlıklı bir rapor hazırladı. Türkiye’den de iyi örneklere yer verilen ERG’nin raporunda öne çıkan tespitler şöyle:
Ekonomik getirisi yüksek
*2020’de Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından, Türkiye’deki çocukların yüzde 33.7’sinin “ciddi maddi yoksun” olduğu paylaşıldı. TÜİK’in hesapladığı ve Türkiye’de de gıda fiyatlarındaki değişimi izlemede kullanılan gıda fiyat endeksine göre ise 2022’in ilk 8 ayında gıda enflasyonu önceki yılın ortalamasına göre yüzde 73.2 arttı. Bu durum, özellikle dar ve orta gelirli hanelerdeki çocuklar için yeterli, sağlıklı, güvenilir ve besleyici gıdaya erişimin zorlaştığının bir göstergesi.
*Dünya Gıda Programı’nın (WFP) ekonomik fayda-maliyet analizi, okul yemeği programlarının beşeri sermaye, sosyal koruma ve yerel tarım ekonomisi gibi birçok alanda ekonomik getiriler sağladığını gösteriyor. Buna göre, okul yemeği programlarına yapılacak her 1 dolarlık yatırımın 9 dolar ekonomik getirisi var.
*2020’de WFP, dünya genelinde her iki çocuktan birinin okul yemeği programlarından yararlandığını paylaştı.
Sağlıkları bozuluyor
*Üç öğün düzenli yemek yiyebilme durumu, çocuğun iyi olma hâlinin göstergeleri arasında yer alıyor.
*Çocuklar yeterli, sağlıklı, güvenilir ve besleyici gıdaya ulaşamama riski yüksek olan gruplardan biri. Gıda güvencesinin olmadığı hanelerdeki çocuklarda, sağlık problemleri ve gelişimsel sorunlar görülme olasılığı diğer çocuklara göre daha yüksek.
*Çocuğun yetersiz beslenmesi okul için hazır bulunuşluğunu, akademik performansını ve okula devamını etkiliyor.
Dezavantajlı okullar...
Okul yemeği programlarını oluşturma konusunda yol haritasını yayınlayan ERG raporunda şu tespit ve öneride bulunuldu: “Okul yemeği programları tasarlanırken, bireysel hedefleme yapılarak sadece belirli özelliklere sahip çocuklara okul yemeği verilmesi yararlanan çocukları olumsuz etkiliyor. Okul yemeği programlarına sosyoekonomik olarak dezavantajlı okullardan başlanmasıbu sorunun önüne geçebilmek için maliyet açısından da en etkili çözüm.”
