Okul değişiminin çocuk üzerindeki etkilerini biliyor musunuz? Okul değiştiren çocuğun psikolojisine iyi gelecek tavsiyeler...
Ziyaretçiler için gizlenmiş link, görmek için lütfen üye olunuz.
Giriş yap veya üye ol.
Bu içerik, Psikolojik Danışman Seçil Özbeklik tarafından kaleme alınmıştır.
Okul değiştiren çocuklara ve ebeveynlerine özel öneriler
Geçmişe ait anılarımızın çoğunu okullarda yaşadıklarımız oluşturur. İlk arkadaşlıklarımız, ilk başarılarımız ve başarısızlıklarımız, sevdiğimiz ve sevmediğimiz öğretmenlerimiz, ilk aşklarımız, gelecek planlarımız, ümitlerimiz, hayallerimiz, hayal kırıklıklarımız, kızgınlıklarımız, şakalarımız… Öyle çok yeri vardır ki hayatımızda okullarımızın… Bunu bildiğimiz için çocuklarımızın okullarını belirlemekte de okullarını değiştirme kararı almamız gerektiğinde de genellikle çok zorlanırız. Çünkü bu konudaki seçimlerimizle çocuklarımızın hayatları ve geleceği için çok önemli kararlar verdiğimizi biliriz.
İnsanlar olumlu ya da olumsuz, hayatlarındaki her türlü değişime alışmakta zorlanırlar ve bir alışma dönemine ihtiyaç duyarlar. Okul değişikliği de çocukların hayatlarındaki yeni bir durumdur ve alışmak için zamana ihtiyaçları vardır. Bir öğretim kademesi tamamlanmadan başka bir okula kaydettirilmesi ya da dönem ortasında yapılan değişiklikler çocuk için zorlayıcı olacaktır. Bu yüzden bu tip okul değişiklerinin üzerinde önemle durulması gerekir.
Yeni bir ortam
Sınıfı, arkadaşları ve öğretmenleri yenidir. Herkesi ve her şeyi tanıması, anlaması, anlamlandırması gerekmektedir. Arkadaşlarının ve öğretmenlerinin ortak bir geçmişi vardır. Öğrencilerin ve öğretmenlerin kendi aralarında konuştukları konulara çoğu zaman yabancılık çeker çünkü onların ortak geçmişlerini bilememektedir. Yeni katıldığı ortam ve insanlar onun için yabancıdır ve tanıma çabası vardır. Diğer yandan katıldığı ortam için o da bir yabancıdır ve diğerleri de onu tanımaya çalışacaktır. Burada iki tip sorun ortaya çıkabilmektedir. Birincisi, öğrenci yeni ortamı anlamaya çalışırken kendini olduğu gibi tanıtamayabilir; yeni arkadaşları onu yanlış tanıyabilirler.
Örneğin normal şartlar altında konuşkan, arkadaş canlısı ve dışadönük olabilen bir öğrenci, yeni ortama alışmaya çalışırken arkadaşlarına çekingen ve içedönük bir insan izlenimi verebilir. İkinci tip problem, sınıfın yapısı genellikle kapalı arkadaş gruplardan oluşuyorsa gözlenebilir. Bu tip durumlarda öğrenci bu gruplara girmekte zorlanabileceği gibi, gruplar da onu içlerine almayı istemeyebilirler. Bu iki durumda da öğrenci belli bir süre sınıfına ve arkadaşlarına alışmakta zorlanabilir.
Yeni bir sistem
Eğitim programları tek tip bile olsa, öğretmenler sınıfın yapısına, öğrencilerin durumlarına göre ders işleyişini düzenlerler. Bu yüzden, bazı durumlarda sınıfa yeni katılan öğrenci öğretilen konuların önünde ya da gerisinde kalabilir. Geldiği sınıfta ya da okulda başarılı olan bir öğrenci, yeni girdiği sınıfta konuların gerisinde kalırsa kendisini kötü hissedecek, büyük ihtimalle kendine olan güveni de zedelenebilecektir. Sonuçta, sınıfındaki arkadaşları da onun başarısıyla ilgili yanlış değerlendirmelere ulaşabilir. Bunun dışında, eğer öğrenci yeni sınıfındaki ders programının ve bilgilerin çok önündeyse sıkılabilir, derste başka şeylerle ilgilenebilir, öğretmen ve arkadaşlarından olumsuz tepkiler alabilir.
Yeni bir öğretmen
Her öğretmenin sınıfıyla kurduğu ilişki, kişisel özelliklerinden etkilenir. Öğretmenin kişisel özellikleri, özellikle ilkokul seviyesinde sınıf ortamını da etkiler. Yeni gelen öğrencinin, eski öğretmeni ile yeni öğretmeninin yapısı arasındaki farkları öğrenebilmesi zaman alabilir. Bu öğrenme döneminde bazı iletişim kazalarının, yanlış anlamaların ve yanlış anlaşılmaların yaşanması mümkündür. Okul değişikliğinden hemen sonra öğrencinin;
- “Okula gitmek istemiyorum” diye eve gelmesi
- Eski okulunu ve arkadaşlarını özlediğini söylemesi
- Sabahları kalkmakta zorlanması
Okul değişikliği için uygun zaman nasıl belirlenir?
- İlk zamanlarda eskiye oranla sınavlarından düşük notlar alması sıkça görülür.
Dönem ortasında veya kademe aralarında yapılan okul değişikliği çocuğunuzu az ya da çok olumsuz etkileyecektir.
- Adres değişiklikleri, maddi sıkıntılar, ölüm, boşanma gibi aile yapısındaki çok ciddi değişiklikler sonrası, yapılabilecek başka bir şey yoksa okul değişikliği yapılabilir. Ancak çocuğunuza yaşanan durumu ve yeni okulunda karşılaşabileceği zorlukları iyice anlatmalısınız.
Çocuğunuzun arkadaşlarıyla ya da öğretmenleriyle anlaşamaması, arkadaşlarının ve öğretmenlerinin yapısından değil, çocuğunuzun ilişki kurmakta zorlanmasından kaynaklanıyor da olabilir. Çocuğunuz girdiği yeni ortamlarda kendi yapısına en uygun arkadaşları seçecektir. Dolayısıyla, arkadaşlarını ve arkadaş ortamını beğenmediğiniz için okulunu değiştirdiyseniz bile, çocuğunuz yeni girdiği ortamda eski arkadaşlarına benzer öğrencilerin oluşturduğu gruplara girecektir. Bu noktada onu arkadaşlarından kaçırmak için okulunu değiştirmek yerine ona kendini korumayı öğretmeniz olabilecek en uygun yoldur. Çocuğunuzun ders saatleri içindeki zorlanması veya ders konularında sıkıntı yaşaması, öğrenmeyle ilgili bir güçlüğünden kaynaklanabilir. Öğretmenin verdiği eğitim konusundaki olumsuz değerlendirmeleriniz, sizin eğitimden beklentilerinizle alakalı olabilir.
- “Çocuğum arkadaşlarıyla anlaşamıyor”, “arkadaşlarını ve arkadaş ortamını beğenmiyorum”, “öğretmenin kızıma/oğluma davranışlarını beğenmiyorum”, “öğretmen yeterince iyi eğitim veremiyor”, “çocuğum okulda çok zorlanıyor”… Bunlara benzer şikayetlerden dolayı okul değişikliği yapmayı düşünüyorsanız, bu kararı vermeden önce bir uzmana danışmanızda fayda vardır.
Bütün bunlar değerlendirilmeden okul değişikliği yaparsanız, çocuğunuz yeni okulunda da aynı problemleri yaşayacaktır. Bu durumda çocuğunuzun eğitim hayatında çok önemli etkileri olabilecek sorunları bulup çözme şansını elinizden kaçırırsınız. Ayrıca çocuğunuza sorunlarını çözmek yerine onlardan kaçmayı öğretirsiniz. Bütün bunların yanında, çocuğunuzun olası sıkıntıları, yeni okula uyum döneminde yaşanabilecek sorunlarla birleşerek çözülmesi daha zor bir hal alacaktır. Bütün bunları düşündükten sonra, çocuğunuzun okulunu değiştirmeye karar verdiyseniz, seçeceğiniz okul ile çocuğunuzun özelliklerinin uyumlu olup olmamasına özen göstermelisiniz. Yeni okulun öğrenci ve öğretmen yapısı çocuğunuzun özellikleriyle uyumlu değilse çocuğunuz yeni ortamına alışmakta daha fazla zorlanacaktır.
Uyum sürecinde anne babanın rolü
Her anne-baba gibi çocuğunuzun mutsuz olduğunu gördüğünüzde onu mutlu etmek için bir şeyler yapmak isteyebilirsiniz. Ancak burada yapabileceğiniz yardım, öğretmeniyle ve arkadaşlarıyla konuşarak dış dünyayı düzenlemek değildir. Çocuğunuzu dinleyebilir, yaşadığı sıkıntıların normal ve geçici olduğunu söyleyebilir, uygun şekilde onu yönlendirebilir ve ona destek olabilirsiniz. Böylece çocuğunuz belli bir süre sonunda yeni okuluna en iyi şekilde uyum sağlayacaktır.
Anne-Babalara öneriler
Okul değişikliği kararı kesinleştikten sonra yapılacak en önemli şey, çocuğu yeni ortamına ve karşılaşabileceği zorluklara hazırlamaktır. “Arkadaşlarınla ve öğretmenlerinle sorun yaşadığın için okulunu değiştirdik” gibi bir açıklama çocuğunuzun akademik ve duygusal hayatına ciddi zararlar verebilir. Çok sık okul değişikliği yaptığınızda, çocuğunuza sorunlarını çözmek yerine sorunlardan kaçmayı öğretirsiniz. Örneğin yeni okulunda yaşadığı aslında normal olan zorluklardan sonra da size gelip, tekrar okulunu değiştirmenizi isteyebilir. Çocuğunuz okul değişikliğinden sonra belli oranda bir zorluk yaşayacaktır. Anne-babaların bu konuda müdahaleci olmaması gerekir. Yeni ortama uyum için her çocuğa göre değişebilen süreye ihtiyaç olduğu unutulmamalıdır.