Emre ESMER
Moderatör
Kemal Kılıçdaroğlu kimdir?
Kemal Kılıçdaroğlu (d. Kemal Karabulut;[1] 17 Aralık 1948; Ballıca, Nazımiye, Tunceli[2]), Türk siyasetçi, bürokrat ve Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) genel başkanı. 22 Mayıs 2010 tarihinden beri CHP genel başkanlık görevini sürdürmektedir. 2002–2014 yılları arasında yapılan genel seçimlerde İstanbul 2. bölge milletvekili olarak meclise girmiştir. Haziran 2015 ve Kasım 2015 Türkiye genel seçimleri'nde İzmir 2. bölge milletvekili olarak tekrar meclise girmiştir. Genel başkanlığı döneminde partisi katıldığı her seçimde ikinci parti olmuştur.
Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nden 1971 yılında mezun olan Kılıçdaroğlu, siyasete atılmadan önce 1992–1996 ve 1997–1999 yılları arasında Sosyal Sigortalar Kurumu'nun (SSK) genel müdürlüğünü yapmıştır. 2002 yılında CHP'ye katılmıştır ve ilk defa 2002 Türkiye genel seçimleri'nde İstanbul 2. Bölge milletvekili olarak meclise girmiştir. Ardından 2007 Türkiye genel seçimleri'nde de CHP milletvekili olarak meclise girmiştir. 2009 Türkiye yerel seçimleri'nde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı olmuştur fakat oyların %37'sini alarak ikinci sırada kalmıştır.
2010 yılında Deniz Baykal'ın genel başkanlık görevinden istifa etmesinin ardından yapılan 33. Cumhuriyet Halk Partisi Olağan Kurultayı'nda 1,189 oy alarak genel başkan seçilmiştir. 2011 Türkiye genel seçimleri'nde partisinin oyunu %5,11 oranında artırmıştır. CHP'nin de desteklediği Ekmeleddin İhsanoğlu'nun 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kaybetmesinden sonra parti içinde kendisine karşı yöneltilen eleştiriler artmıştır. Aynı yıl yapılan 34. Cumhuriyet Halk Partisi Olağan Kurultayı'nda tekrar genel başkan seçilmiştir.
Erken yaşamı ve eğitimi
Kemal Kılıçdaroğlu, tapu memuru Kamer Bey ile ev hanımı Yemuş Hanım'ın yedi çocuğundan dördüncüsü olarak 17 Aralık 1948′de Tunceli'nin Nazımiye ilçesine bağlı Ballıca köyünde dünyaya geldi.[2] Kendisinden on dakika önce Adil adlı bir ikizi doğdu. Ailenin daha önce sahip olduğu ‘Karabulut’ soyadı, yaşadıkları köyde herkesin aynı soyadını taşıması nedeniyle, babası tarafından 1950’lerde ‘Kılıçdaroğlu’ olarak değiştirildi.[1] Kemal Kılıçdaroğlu ilk ve ortaöğrenimini Erciş, Tunceli, Genç, Elazığ gibi Anadolu’nun çeşitli yerlerinde tamamladı.
Elazığ Ticaret Lisesi′ni 1967′de birincilikle bitirdi.[3] Yükseköğrenimini yapmak için girdiği Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nden (şimdiki adıyla Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden) 1971 yılında mezun oldu.[4]
Ailesel kökeni
Kemal Kılıçdaroğlu'nun Nazimiyeli[5] olan ailesi Horasan'dan göçerek Anadolu'ya yerleşen Tunceli aşiretlerinden Kureyşan aşiretine mensuptur[6]. Kemal Kılıçdaroğlu ayrıca soyunun, Oğuzlar’ın Bozok kolunun Beğdili boyundan olduğunu ve Ehl-i Beyt’e kadar uzanan Seyyid soyuna uzandığını[6][7] belirtmiştir.
Bürokrasi yılları
Lisans öğrenimini tamamladığı 1971 yılında girdiği hesap uzman yardımcılığı sınavının ardından Maliye Bakanlığı′nda göreve başladı. Daha sonra hesap uzmanı olan Kemal Kılıçdaroğlu, bir yıl Fransa′da kaldı. Hesap uzmanlığını 1983'e kadar sürdürdü ve aynı yıl Gelirler Genel Müdürlüğü'ne atandı. Burada önce daire başkanı olarak görev aldı, daha sonra aynı kurumun genel müdür yardımcılığını yaptı.[4]
1991 yılında Bağ-Kur′a atandı. Burada genel müdürlük yapan Kılıçdaroğlu[2], 1992 yılında Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü′ne geçti. Daha sonra kısa bir süre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı′nda müsteşar yardımcısı olarak görev yaptı. 1994 yılında Ekonomik Trend dergisi tarafından "Yılın Bürokratı" seçildi. 1996 yılında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Necati Çelik tarafından görevden alındı. Mahkemeye giderek yürütmeyi durdurma kararı, temyiz üzerine de Danıştay Genel Kurulu'ndan yine yürütmeyi durdurma kararı çıkartmasına rağmen Temmuz 1997'ye kadar görevine başlatılmadı.[8] 1999′da kendi isteğiyle SSK Genel Müdürlüğü′nden emekli oldu.[4]
Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı çalışmalarında Kayıtdışı Ekonomi Özel İhtisas Komisyonu′na başkanlık eden Kılıçdaroğlu, Hacettepe Üniversitesi'nde de bir süre ders verdi. Daha sonra Türkiye İş Bankası′nda yönetim kurulu üyesi olarak görev yaptı.[4]
Erken siyasi kariyeri
Milletvekilliği
CHP Milletvekili Kılıçdaroğlu, Yunanistan Başbakanı Yorgo Papandreu ile bir görüşme sırasında (16 Kasım 2010)
SSK Genel Müdürlüğü′nden emekli olduktan sonra adı "DSP′nin yıldızları" arasında anılan Kılıçdaroğlu,[9] 1999 Türkiye genel seçimleri'nde Genel Başkanlığını Bülent Ecevit'in yaptığı Demokratik Sol Parti'den (DSP) milletvekili adayı olacağı belirtildi ancak Ecevit tarafından aday gösterilmedi.[10][11][12]
Bir süre Vatandaşın Vergisini Koruma Derneği′nin genel başkanlık görevini üstlendi. Sadece iki partinin meclise girebildiği 2002 Türkiye genel seçimleri'nde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul milletvekili olarak meclise girdi. 2007 Türkiye genel seçimleri'nde tekrar CHP İstanbul milletvekili olarak meclise girdi.[2] Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) Genel Başkan Yardımcısı ve Sakarya Milletvekili Şaban Dişli'yi, Silivri'de bir arsanın imar durumunu değiştirme karşılığında 1 milyon dolarlık iş takibi ücreti talep etmekle[13] suçladı. Bu iddiasını daha sonra Başbakan Erdoğan'a yönelik bir soru önergesiyle meclise taşıdı.[14] Dişli, iddialar karşısında partisindeki görevinden istifa etti.[15] Almanya'nın Frankfurt kentinde görülen Deniz Feneri e.V Davasının Türkiye ayağına ilişkin bazı belgeler açıkladı.[16][17]
Kılıçdaroğlu, 22 Eylül 2008 tarihinde düzenlediği bir basın toplantısında, "Baron" olarak adlandırdığı[18] Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkan Yardımcısı Dengir Mir Mehmet Fırat hakkında çeşitli iddialar ortaya attı. Fırat'ın en büyük ortağı olduğu Menas adlı şirketin ürünlerini yurt dışına götüren TIR'da 89 kilogram eroin yakalandığını ve Menas'ın hayali ihracat yaptığını iddia eden Kılıçdaroğlu, bu kez de 25 Eylül günü gazeteci Uğur Dündar tarafından yönetilen tartışmada Dengir Mir Mehmet Fırat ile bir araya geldi.[19] Tartışma, televizyondan canlı olarak yayınlandı. Fırat, sağlık durumunu gerekçe göstererek 8 Kasım 2008 tarihinde istifa etti.[20]
İstanbul Belediye Başkan adaylığı
CHP İstanbul milletvekili ve Grup Başkanvekili olan Kemal Kılıçdaroğlu, 2009 Türkiye yerel seçimleri'ne partisinin İstanbul Büyükşehir belediye başkan adayı olarak katıldı. Seçimi 2004 Türkiye yerel seçimleri'nden beri İstanbul Belediye Başkanlığı görevini üstlenen AK Parti adayı Kadir Topbaş %44,7 oy alarak kazandı. Kılıçdaroğlu elde ettiği %36.80'lik oy yüzdesiyle[21], partisinin İstanbul Büyükşehir Belediye başkanlığı için aldığı oy oranını 2004 Yerel Seçimleri'nin % 25'in üstünde bir oranda artırdı. Kılıçdaroğlu için özgün müzik sanatçısı Onur Akın bir şarkı da hazırlamıştır.
CHP Genel Başkanlığına seçilmesi
33. Cumhuriyet Halk Partisi Olağan Kurultayı
Aynı zamanda Cumhuriyet Halk Partisi grup başkanvekili iken CHP Genel Başkanı Deniz Baykal'ın 10 Mayıs 2010 tarihindeki istifasının ardından yaptığı açıklamada parti olağan kurultayında aday olmayacağını belirtse de[22] daha sonra 17 Mayıs 2010 tarihinde CHP Grup Başkanvekilliği'nden istifa ederek kurultayda aday olacağını açıklamıştır.[23]
22 Mayıs 2010 tarihinde yapılan 33. Olağan CHP Kurultayı'nda, 1249 delegeden 1200'ünün imzasını alarak [24] ve tek aday olarak girdiği kurultayda geçerli 1189 oyun tamamını alarak CHP'nin 7. genel başkanı olmuştur.[25]
CHP Genel başkanlığı (2010–günümüz)
Kemal Kılıçdaroğlu
CHP'nin de desteklediği Ekmeleddin İhsanoğlu'nun 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kaybetmesinden sonra parti içinde kendisine karşı yöneltilen eleştiriler arttı. Kılıçdaroğlu bunun üzerine tüzükteki yetkisini kullanarak, olağanüstü kurultay için çağrı yaptı. 5-6 Eylül 2014 tarihlerinde Ankara'da gerçekleştirilen CHP 18. Olağanüstü Kurultayı'nda, kendisine rakip olan eski grup başkan vekili ve Yalova milletvekili Muharrem İnce'yle yarıştı. Kılıçdaroğlu 740 oyla tekrar genel başkan seçilirken, İnce 415 oy aldı.[26]
Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri
Kemal Kılıçdaroğlu'nun 2015 genel seçimleri için kullandığı seçim kampanyası sloganı "Anadolu'nun Kemal'i"
Genel Başkanlığını yaptığı CHP Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri için kullandığı seçim kampanyası sloganı ''Anadolu'nun Kemal'i'' oldu.[27] Seçim vaatleri arasında asgari ücretin 1500 TL olması ve emeklilere dini bayramlarda birer maaş ikramiye verilmesi yer aldı.[28] 7 Haziran 2015 tarihinde yapılan seçimde partisi %24.95 oy oranıyla tekrar ikinci sırada kaldı. Seçim sonuçlarına ilişkin açıklaması “Seçimin kazananı ‘Demokrasi’, mağlubu ise Cumhurbaşkanı
: Erdoğan” şeklinde oldu.[29] “İstifa edecek misiniz?” sorusuna “Oy sonuçlarından memnunum istifa etmeyeceğim” cevabını verdi.[30]Kasım 2015 Türkiye genel seçimleri
Genel Başkanlığını yaptığı CHP Kasım 2015 Türkiye genel seçimleri için kullandığı seçim kampanyasının sloganı “Milletçe alkışlıyoruz" ve "Önce Türkiye" şeklinde oldu. Kılıçdaroğlu'nun şair Cahit Sıtkı Tarancı'nın “Memleket isterim" şiirini okuduğu reklam filmi televizyon kanallarında yayınlanmaya başlandı.[31][32] 1 Kasım seçimleri için revize ettiği bildirgesine ekonomik temelli bir dizi yeni vaat ekledi.[33] CHP bu seçimde %25,32 oy oranıyla yine ikinci sırada kaldı.[34] Seçim sonrasında istifa sorusuna şu şekilde yanıt verdi:
Kemal Kılıçdaroğlu bir miting sırasında.
“CHP'yi diğer partilere benzetmeyin. Demokrasiyi bu ülkeye getiren partiyiz. Kurallar neyi gerektirirse, o kurallar aynen çalışır. Oyumuz arttı, milletvekillerimiz arttı ama kendimizi başarılı görmüyoruz. Bizden çok ilgili partilerin kendi alanına girer oy düşüşleri. Önümüzdeki süreçte oy alanımızı göreceğiz.”[35]
Kılıçdaroğlu'na yönelik tehdit ve saldırılar
Kılıçdaroğlu, 8 Nisan 2014'te TBMM'de yumruklu saldırıya uğradı.[36] 8 Haziran 2016'da İstanbul'a bağlı Vezneciler semtinde bombalı araçla düzenlenen saldırıda ölen polislerin Fatih Camisi'ndeki cenaze törenine katılan Kılıçdaroğlu'na kurşun atıldı.[37]
Suikast girişimi
25 Ağustos 2016 tarihinde Artvin'in Ardanuç ilçesinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun konvoyuna silahlı saldırı düzenlendi.[38] Konvoy, Şavşat-Ardanuç yolu üzerindeki Yanıklı Köyü’nden geçtiği sırada, öncü jandarma ekiplerinin bulunduğu alana ormanlık alandan uzun namlulu silahlarla ateş açıldı. Saldırı sonucunda 1 asker yaşamını yitirdi, 2 asker de yaralandı.[39] 26 Ağustos 2016 tarihinde PKK hedefin Kılıçdaroğlu olmadığını söyleyerek saldırının sorumluluğunu üstlendi.[40]
Kılıçdaroğlu ve beraberindekilerin oluşturduğu konvoya Artvin ziyareti esnasında iki saldırı gerçekleştirildi. Kemal Kılıçdaroğlu'nun danışmanı kurulan pusuya yönelik bir açıklama gerçekleştirerek konvoya iki saldırı gerçekleştirdiğini belirtti. Saldırıda CHP heyetinden kimse yaralanmadı ancak konvoyun geçişi sırasında bölgede tedbir almak için görevlendirilen güvenlik güçleri içerisinde yer alan bir asker yaşamını yitirdi, 2 asker ise yaralandı. CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu saldırıyı: “Saldırı CHP konvoyuna yönelik bir saldırı değil ancak bir duyum alınmıştı bu duyuma göre jandarma önlem almıştı. Konvoy yaklaştığı sırasında açılan ateş sonucu çatışma çıktı.” şeklinde anlattı.[41]
Eleştiriler
1 Kasım 2015 Türkiye genel seçimlerinden 2 ay sonra toplanan 36. CHP kurultayı sonrası Sözcü gazetesi yazarı Yılmaz Özdil Kılıçdaroğlu'nu eleştirerek[42] köşe “Sıkın dişinizi… En fazla dokuz kurultay sonra tamamdır bu iş” başlıklı yazı kaleme aldı[42] ve Kılıçdaroğlu'na ‘guguk kuşu’ benzetmesi yaptı.[43]
Ensar Vakfı'ndaki cinsel istismar ve tecavüz iddialarıyla ilgili 5 Nisan 2016 tarihinde yaptığı konuşma sırasında, iktidar partisine yönelttiği sorularının cevapsız kaldığını belirterek “Valisi konuşmuyor, Milli Eğitim Bakanı konuşmuyor. Aileden Sorumlu Bakan da zaten birilerinin önüne yatmış o da konuşmuyor.” dedi.[44] Bu sözlere Kadın ve Demokrasi Derneği, Kadın Hareketi Derneği, İzmir Sivil Toplum Kuruluşları Platformu (İSTOK)[45][46], Eğitici Valideler Derneği (EVADER), Güzide Kadınlar Eğitim ve Dayanışma Derneği (GÜZİDER), Yek Adım Derneği (YEKAD)[47] ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'ndan tepki ve kınama geldi.[48] Kadın ve Demokrasi Derneği, Kılıçdaroğlu hakkında suç duyurusunda bulunacaklarını söyledi.[49] Bazı kadın dernekleri ise CHP Genel Merkezi'ne siyah çelenk bıraktı.[50] Cumhurbaşkanı Erdoğan“(...) bu siyasi sapıkları ne yapacağız? Bu zat için söylenen her söz israftır, fuzulidir ve tıpkı kendisi gibi gereksizdir. Bu kişi başında bulunduğu partinin de yüz karasıdır.” ifadelerini kullandı.[51] Başbakan Ahmet Davutoğlu, Kılıçdaroğlu'nun sözlerini seviyesizce bulduğunu ve CHP'li kadınlardan Kılıçdaroğlu'na tepki göstermelerini beklediğini söyledi.[52] CHP'li kadın vekiller konuya ilişkin bir basın toplantısı yaparak Kılıçdaroğlu'nun kullandığı sözde cinsel bir vurgu olmadığını, ‘önüne yatmak’ ifadesinin bir kişiyi korumak ve kollamak anlamına geldiğini ve bu söz ile 17-25 Aralık yolsuzluk ve rüşvet operasyonlarına dikkat çekilmek istendiğini açıkladılar. Yapılan açıklamada 17-25 Aralık soruşturmaları sırasında basına yansıyan ses kayıtlarında Rıza Sarraf'ın tutuklanmaktan endişe duyduğu, bu ihtimale karşılık eski İçişleri Bakanı Muammer Güler'in “Senin önüne yatarım Reza” dediği vurgulandı.[53] CHP İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu ise " (...) Bana kalırsa amacını aşmıştır, keşke hiç ağzından çıkmasaydı ama bu, O'nun ve CHP'nin linç edilmeyi hak ettiği anlamına gelmez. Sayın Kılıçdaroğlu'nun, son derece beyefendi, düzgün ve dürüst bir insan olduğunun yakinen şahidiyim."[54] Kemal Kılıçdaroğlu yaptığı ikinci bir açıklama ile bu sözlerinin arkasında olduğunu vurgulayarak “Kullandığım cümle, Türk siyasi hayatına
:’li bir bakan tarafından kazandırılan bir cümle. Cümle bana ait değil. Reza Zarrab için söylenmiş. ‘Kimse sana bir şey yapamaz, ben senin önüne yatarım’ denmiştir. Kızılacaksa bana değil, Rıza Zarrab’a kızılsın.” dedi.[55]Özel yaşamı
Selvi Kılıçdaroğlu ile 1974 yılından beri evli olan Kemal Kılıçdaroğlu, ikisi kız biri erkek olmak üzere üç çocuk babasıdır.[2][56] Bir yıl Fransa'da görev yapan Kılıçdaroğlu orta düzeyde Fransızca bilmektedir.[2] Mal bildirimlerini 2003, 2005, 2007, 2009 ve 2010 yıllarında kamuoyuna açıklayan Kemal Kılıçdaroğlu’nun, Ocak 2010 itibarıyla kendi üzerine iki konut, bir arsa, üç kooperatif hissesi ve toplam 2.733 TL değerinde 8 tablo kayıtlıdır.[57]
Yapıtları
Kemal Kılıçdaroğlu’nun yayımlanmış üç kitabı ve çok sayıda makalesi bulunmaktadır.[2]
Kemal Kılıçdaroğlu, İşsizlik Sigortası Kanunu-Yorum ve Açıklamalar, TÜRMOB, Ocak 1993.
Kemal Kılıçdaroğlu, 1948 Türkiye İktisat Kongresi, 1. baskı DPT, 2. baskı SPK, Eylül 1997.
Kemal Kılıçdaroğlu, Kayıtdışı Ekonomi ve Bürokraside Yeniden Yapılanma Gereği, TÜRMOB, Ekim 1997.
