MİNE ÖZDEMİR GÜNELİ - Üniversite adayları “Şimdi nasıl tercih yapacağım?” sorusunun cevabını arıyor. Bu noktada puana değil, başarı sırasına göre tercih yapmak en doğrusu. Eğitim Uzmanı Cihan Yeşilyurt, puana göre tercih yapmanın yanıltıcı olacağını ve belki de adayın açıkta kalmasına yol açacağını belirtiyor. Çünkü her yıl sınavın zorluk derecesine göre başarı sıraları da değişiyor ancak puanlardaki kadar büyük bir değişim yaşanmıyor. Peki, tercih yaparken nelere dikkat etmeli, hangi hataları yapmaktan kaçınmalı? Yeşilyurt’un önerileri şöyle:
Tercih aralığı geniş olsun
■ Tercih listesi hazırlarken teknik olarak şunlara dikkat etmeli: İlk sıralarda 4 ya da 5 tercihte, başarı sırasının üzerinde ve en çok istenilen bölümlere yer verilmeli. Orta sıralarda 6 ile 18. tercihlerde, yerleşme olasılığı yüksek olan ve başarı sırasına yakın olan bölümlere; 19 ile 24. tercihlerde ise yerleşme olasılığının çok yüksek olduğu bölümlere yer verilmeli.
■ Adaylar, tercih edecekleri bölümü gerçekten isteyip istemediklerini sorgulamalı, okumayı düşünmedikleri bölümleri kesinlikle tercih listesine almamalı; puanları elverse bile, başarılı olma konusunda tereddütleri olan programı da tercihlerine yazmamalılar. Çünkü, tercih listesine alınan programa yerleştirilmeleri durumunda adayın bir sonraki yıl Ortaöğretim Başarı Puanı yarı yarıya düşer. Ayrıca adaylar bir yükseköğretim programına yerleştirilmişse aynı yıl yapılacak olan ek yerleştirmelere başvuru yapamazlar.
■ Tercih yapılırken istek sırası önemli. Adayların ilgi alanına göre en çok istediği bölümlerden başlayarak tercih yapması daha sağlıklı olacaktır. Açıkta kalmamak adına istenilmeyen bölümler tercih listesine alınmamalı.
■ Tercih edilen bölüm ve üniversiteye dair özel koşullar tercih kılavuzundan mutlaka okuması gerekir. Birçok aday özel şartları okumadan tercih yaptığı için kayıt yaptırırken sürprizlerle karşılaşmakta.
■ Yeni açılan bölümler puan ve başarı sıraları olmadığı için istek sırasına uygun sıralama yapılabilir. Yeni açılan bölümle ilgili diğer üniversitelerde o bölümün başarı sıralamalarına bakılarak tahmin yürütülebilir.
Kontenjanlar etkileyecek
■ Matematik testinin zorluğu adayların Sayısal ve Eşit Ağırlık sıralamalarının ham puanda geçen yıla göre daha iyi gelmesine neden oldu. Ancak Sözel sorularının adaylara kolay gelmesi nedeniyle Sözel puan türünde sıralamalar daha geri geldi.
■ YÖK’ün ikinci öğretim programlarının tamamını kapatması, ayrıca pek çok bölümde kontenjan azaltımına gitmesi özelikle Sözel ve Eşit Ağırlık tercihlerini daha kritik hale getirdi. Adaylar kontenjan azaltılan programları çok iyi araştırmalılar.
■ Matematik testini yapanlar çok büyük avantaj yakaladı. Hiç Edebiyat, Sosyal testi çözmeden sadece Matematik testi çözerek sayısalcılar eşit ağırlıkçıların önüne geçti. İlk 100 bin içindeki öğrencilerin büyük bir çoğunluğu sayısalcılar oldu. Dolayısıyla Eşit Ağırlık puan türünde ilk 100 bine giren bir sayısalcı isterse psikoloji, hukuk gibi programları yazıp yerleşebilir.
Yüzde 100’e kadar inin
■ Kısa tercih listesi her zaman risk taşır. Adayların bunu bilerek hareket etmelerinde yarar var. Tercih yaparken Sayısal puan türündeki adaylar başarı sıralarının yüzde 50 üstünden tercihleri oluşturmaya başlamalı ve yüzde 100’ün altına kadar inmeliler. Örneğin 100 bininci sıralamadaki bir aday 50 binlerden tercihlerini oluşturmaya başlamalı ve 200 bine kadar inmeli. Son birkaç yılda Bilgisayar Mühendisliği, Yazılım Mühendisliği ve Matematik programlarının sıralamaları çok yükseldi. Bazı üniversitelerde 70-100 binlik yükselmeler dahi yaşandı. O yüzden tercih yapacakların benim sıralamam bu bölüme yetiyor, mutlaka yerleşirim diye düşünmemeleri gerekiyor. Geniş bir tercih aralığı adayları sürprizlere karşı koruyacak ve belki de avantaj sağlayacaktır.
■ Eşit Ağırlık ve Sözel puan türündeki adaylar ise sayısalcılara göre çok daha geniş bir aralıktan tercih listesi hazırlamalılar. Örneğin 100 bininci sırada iseler 50 binlerden başlayıp 230 binlerin de altına kadar inmeliler. Çünkü sözel puan türünde oldukça fazla kontenjan azaltıldı. DİL puan türündeki adaylar da yine Sözel puan türündekiler gibi tercih yapabilirler.
Doğru liste için…
■ Tercihlerinizi istek sıranıza göre yapın. Örneğin 18 binden alan bir bölümü daha çok istiyorsanız 14 binden alan bir bölümün üzerine yazabilirsiniz.
■ 24 tercih hakkınız var ve tümünü doldurmak zorunda değilsiniz. İlk tercihiniz de olsa, son tercihiniz de olsa istemediğiniz, yerleştiğinizde sizi mutlu etmeyecek, okumayacağınız bir bölümü kesinlikle listenize almayın.
■ Kontenjan azalışlarına dikkat edin. 2024 YKS tercihleri bu yıl çok daha kritik. Çünkü ikinci öğretim programlarının tamamı kapatıldı ayrıca pek çok bölümde kontenjan azaltıldı. Sözel puan türünde İlahiyat, Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih, Sayısal puan türünde Beslenme ve Diyetetik, Mimarlık, Elektrik Elektronik Mühendisliği ve Eşit Ağırlık puan türünde Psikoloji ve PDR programlarında kontenjan azaltılması dikkat çekiyor. Ayrıca kontenjan karşılaştırması yapın. Örneğin 2023‘te 60 olan kontenjan 50’ye düşmüşse o programın başarı sıralamasının yükselmesi gerektiği yorumu yapılabilir.
■ Kılavuzdaki özel koşulları mutlaka okuyun.
■ Yeni açılan programları gözden kaçırmayın. Bu programlar kılavuzda (… ) olarak belirtiliyor. Bu programları istek sıranıza göre listeye ekleyin. Yine kontenjanı dolmayan bölümleri de iyi inceleyin.
■ Tercih listelerinizin son şeklini mutlaka uzman bir rehber öğretmenle birlikte verin.
