İnsanların yeteneklerini değerlendirmesiyle ilgili çalışmalar yapan David Dunning ve Justin Kruger, 1999 yılında yayımladıkları makalede yetersiz kişilerin kendilerine yetenekli kişilerden daha fazla güvendikleri, yetenekli kişilerinin ise özgüvenlerinin daha az olduğu sonucuna vardılar. Kendilerinin ve diğer meslektaşlarının da ileri çalışmalarla katkıda bulunduğu bu durum “Dunning-Kruger etkisi” olarak bilinir.
Kötü şoförlerin ne kadar iyi araba kullandıklarını anlatması veya espri yapamayan kişilerin etrafındakileri çok eğlendirdiklerini zannetmesi gibi durumları çevremizde sıklıkla gözlemleyebiliriz.
Dunning ve Kruger’ın 2009 yılında yaptıkları çalışmalarda da bu gözlemlerimize benzer sonuçlar elde edildi. Mizah, mantıksal çıkarım ve dilbilgisi odaklı dört çalışma yürüten ekip, analizlerde son çeyrekte bulunan kişilerin kendi yetenek ve performanslarını en fazla abartanlar olduğunu tespit etti. En yüksek puanı alarak analizlerde %12’lik dilimde bulunan kişilerin ise kendilerinin %62’lik dilimde olacağını düşündükleri görüldü. Yani yeterlilik arttıkça özgüven azalıyordu.
Yeteneklerimizi ne kadar doğru değerlendirebiliriz?
Çoğumuz, birçok alanda ortalamadan daha bilgili olduğumuzu düşünürüz. Örneğin 1977’de yapılan klasik olmuş bir çalışmada profesörlerin %94’ünün kendilerini meslektaşlarının ortalamasından daha iyi olarak değerlendirdiği rapor edilmişti. Yüksek teknoloji firmalarında yapılan benzer bir çalışmada da yazılım mühendislerinin %32-42’sinin kendilerini şirketlerinin en yetenekli %5’i arasına koydukları tespit edildi.
Kendimizi çoğu konuda etrafımızdaki insanlardan üstün görmemizin bir sebebi, başkalarının eylemlerinde sadece dış faktörleri ele alabilirken kendi eylemlerimizi değerlendirmede niyetimizi, çabamızı ve arzularımızı da ele almamızdır.
Kendini koruma mekanizması
Çoğumuzda görülen bu “kendini abartma eğilimi”nin depresyon gibi rahatsızlıklarda kendini göstermemesi, aslında bu durumun zihin sağlığını korumayı sağlıyor olabileceğini gösteriyor. Etrafımızdaki insanlardan daha iyi olduğumuzu düşünmek, zihnin bir kendini koruma mekanizması olabilir.
Etrafımızdaki insanların dürüstçe kusurlarımızı söylememesi de özgüvenimizi arttırarak cahil cesareti göstermemize sebep olabiliyor.
Dunning ve Kruger, kişilerin kendi bilgi ve yetenek düzeylerini ölçebilmeleri için de bilgili ve yetenekli olmaları gerektiğini vurguluyor. Örneğin müzik kulağı olmayan biri şarkı söylediğinde, en iyi şarkıcılarla kendisi arasındaki farkı algılayabilecek müzik duyarlılığına sahip olmadığı için kendisini de dünya yıldızlarıyla bir tutmakta bir sorun görmeyebilir. Kişinin bilgi ve becerisi arttıkça kendine güveni azalacaktır.
Konu hakkında hiçbir bilgisi olmayanlar da aynı cesareti gösterir mi?
Çoğu insanın iyi bilmediği konularda kendine fazla güvendiğinden bahsettik. Ancak bir konuda hiç bilgiye sahibi olmama, algılamakta yanlı tutum takınılmayan bir durumdur. Örneğin çoğu kişi Slovence atasözlerini anlamadıklarını ya da herhangi bir enstrümanı çalamadıklarını belirtmekten rahatsızlık duymaz. Kişi, söz konusu durum hakkında hiçbir bilgiye sahip olmadığında o konudaki özgüveni grafikte de gösterildiği gibi “0” olacaktır.
Tehlikeli olan ve “cahil cesareti” diyebileceğimiz güven, bilginin minimal düzeyde artmasıyla başlar. Kişi kendisinin bilgi ve yeteneğini ölçebilecek kadar yeterli olduğunda kendine güveni azalır.
Bu kişiler kendilerine kolay gelen işlerde etraflarındaki insanların da başarılı olacakları yanılgısına düştükleri için kendilerine güvenleri azdır. Kendi yeteneklerinin farkına varacak kadar bilgi ve yeterlilik düzeyine ulaştıklarındaysa özgüven yine artar.
Cahil cesareti başarı getirebilir
Dunning ve Kruger’ın çalışmalarında yetersiz insanların kendilerini abartma eğilimleri ortaya koyuldu. Artmış özgüvenleri, bu kişilerin hayat başarılarına katkı sağlayabiliyor. Uzmanlık iddiasında bulunup bir yerlere gelmiş insanlar, aslında Dunning-Kruger etkisinin körlüğüyle yetersizliklerini göremeyip ortaya çıkmaya cesaret etmiş olabilirler. Tedavisi olmayan bu insani özelliği tanımamız, bilgi düzeyimize göre hareket etmemizde bize yardımcı olacaktır.
(Alıntıdır)
Kötü şoförlerin ne kadar iyi araba kullandıklarını anlatması veya espri yapamayan kişilerin etrafındakileri çok eğlendirdiklerini zannetmesi gibi durumları çevremizde sıklıkla gözlemleyebiliriz.
Dunning ve Kruger’ın 2009 yılında yaptıkları çalışmalarda da bu gözlemlerimize benzer sonuçlar elde edildi. Mizah, mantıksal çıkarım ve dilbilgisi odaklı dört çalışma yürüten ekip, analizlerde son çeyrekte bulunan kişilerin kendi yetenek ve performanslarını en fazla abartanlar olduğunu tespit etti. En yüksek puanı alarak analizlerde %12’lik dilimde bulunan kişilerin ise kendilerinin %62’lik dilimde olacağını düşündükleri görüldü. Yani yeterlilik arttıkça özgüven azalıyordu.
Yeteneklerimizi ne kadar doğru değerlendirebiliriz?
Çoğumuz, birçok alanda ortalamadan daha bilgili olduğumuzu düşünürüz. Örneğin 1977’de yapılan klasik olmuş bir çalışmada profesörlerin %94’ünün kendilerini meslektaşlarının ortalamasından daha iyi olarak değerlendirdiği rapor edilmişti. Yüksek teknoloji firmalarında yapılan benzer bir çalışmada da yazılım mühendislerinin %32-42’sinin kendilerini şirketlerinin en yetenekli %5’i arasına koydukları tespit edildi.
Kendimizi çoğu konuda etrafımızdaki insanlardan üstün görmemizin bir sebebi, başkalarının eylemlerinde sadece dış faktörleri ele alabilirken kendi eylemlerimizi değerlendirmede niyetimizi, çabamızı ve arzularımızı da ele almamızdır.
Kendini koruma mekanizması
Çoğumuzda görülen bu “kendini abartma eğilimi”nin depresyon gibi rahatsızlıklarda kendini göstermemesi, aslında bu durumun zihin sağlığını korumayı sağlıyor olabileceğini gösteriyor. Etrafımızdaki insanlardan daha iyi olduğumuzu düşünmek, zihnin bir kendini koruma mekanizması olabilir.
Etrafımızdaki insanların dürüstçe kusurlarımızı söylememesi de özgüvenimizi arttırarak cahil cesareti göstermemize sebep olabiliyor.
Dunning ve Kruger, kişilerin kendi bilgi ve yetenek düzeylerini ölçebilmeleri için de bilgili ve yetenekli olmaları gerektiğini vurguluyor. Örneğin müzik kulağı olmayan biri şarkı söylediğinde, en iyi şarkıcılarla kendisi arasındaki farkı algılayabilecek müzik duyarlılığına sahip olmadığı için kendisini de dünya yıldızlarıyla bir tutmakta bir sorun görmeyebilir. Kişinin bilgi ve becerisi arttıkça kendine güveni azalacaktır.
Konu hakkında hiçbir bilgisi olmayanlar da aynı cesareti gösterir mi?
Çoğu insanın iyi bilmediği konularda kendine fazla güvendiğinden bahsettik. Ancak bir konuda hiç bilgiye sahibi olmama, algılamakta yanlı tutum takınılmayan bir durumdur. Örneğin çoğu kişi Slovence atasözlerini anlamadıklarını ya da herhangi bir enstrümanı çalamadıklarını belirtmekten rahatsızlık duymaz. Kişi, söz konusu durum hakkında hiçbir bilgiye sahip olmadığında o konudaki özgüveni grafikte de gösterildiği gibi “0” olacaktır.
Tehlikeli olan ve “cahil cesareti” diyebileceğimiz güven, bilginin minimal düzeyde artmasıyla başlar. Kişi kendisinin bilgi ve yeteneğini ölçebilecek kadar yeterli olduğunda kendine güveni azalır.
Bu kişiler kendilerine kolay gelen işlerde etraflarındaki insanların da başarılı olacakları yanılgısına düştükleri için kendilerine güvenleri azdır. Kendi yeteneklerinin farkına varacak kadar bilgi ve yeterlilik düzeyine ulaştıklarındaysa özgüven yine artar.
Cahil cesareti başarı getirebilir
Dunning ve Kruger’ın çalışmalarında yetersiz insanların kendilerini abartma eğilimleri ortaya koyuldu. Artmış özgüvenleri, bu kişilerin hayat başarılarına katkı sağlayabiliyor. Uzmanlık iddiasında bulunup bir yerlere gelmiş insanlar, aslında Dunning-Kruger etkisinin körlüğüyle yetersizliklerini göremeyip ortaya çıkmaya cesaret etmiş olabilirler. Tedavisi olmayan bu insani özelliği tanımamız, bilgi düzeyimize göre hareket etmemizde bize yardımcı olacaktır.
(Alıntıdır)
