Adet (Hayız) Nedir?
Kadının rahiminden belli günlerde kan gelmesi, doğum veya hastalık söz konusu olmaksızın, belli yaşlardaki kadının rahminden belli günlerde gelen kanı ifade eden bir fıkıh terimidir.
Âdet görme, yani hayız, kadını erkekten ayıran özelliklerden birisidir. O, anormal ve çirkin bir olay değil, normal ve kadının yaratılışının gereği olan doğal bir olaydır.
İslâm'ın çıkış sırasında câhiliye devri Arapları âdetli kadına arkadan, Hıristiyanlar önden ilişkide bulunurlardı.
Yahudiler ve Mecusîler ise, böyle bir kadından uzak durular, hatta temizlendikten sonra da bir hafta süreyle onlarla bir arada kalmazlar, birlikte yiyip, içmezlerdi.
Adet Günü Nasıl Kararlaştırılır?
Hanımlardan bazıları intizamlı adet görür. Adet günlerinin sayısı bellidir. İlk kan görmede bu günler kararlaşmamış olabilir. Ancak bundan sonra vaki olabilecek değişiklikle adet günleri değişmiş olur. Mesela ilk defa beş gün görmüşken, sonra iki defa yedişer gün görürse, bunun adeti yedi gün olur. Eğer ilk defa yedi gün görüp de ondan sonra iki defa beş güne düşerse, adet beş olarak kararlaşır. Daima adeti değişenler, ihtiyat tarafını tutarak amel ederler. En yükseğini alırlar.
Adet Günü Değişenler Ne Yapmalı?
Daima adet günleri değişenler, ihtiyat tarafını tutarak amel ederler. bir ayda yedi, diğer ayda sekiz gün adet gören, sekizinci gün oldu mu yıkanır ve namazlarını kılar, ramazan ayında ise orucunu tutar. Çünkü sekizinci gündeki kanın, adet üstü fazla kan olması ihtimali vardır. Fakat sekizinci gün çıkmadıkça cinsi münasebet kurulamaz. Ayrıca on güne kadar devam edecek kanlar hayız sayılır.
Adet halini geciktirmek için ilaç kullanmak caizmi?
Adet kanama, yaradılışın gereği tabii bir durum olduğuna göre, bırakalım da Allah'ın yaratmış olduğu tabii seyri içinde devam etsin. Eğer bu adet geciktirici ilaçlar sağlık açısından zararsız ise, kendilerine zarar vermiyor, adet düzenini değiştirmiyorsa, bazı özel durumlarda kullanılabilinir. Bu ilaçların zararlı olup olmadığı konusunda uzman bir doktora danışmak gerekir.
Adet hâlinin kocadan gizlenmesi günah mıdır?
Evet, günahtır. Kadın, ay hâlini kocası sorunca, bildirmezse, büyük günah olur. Peygamber efendimiz, (Adet hâlinin başladığını ve bittiğini kocasından saklayan kadın melundur) buyurdu. (Cevhere)
Demek ki, ay hâlini gizlemek veya bittiği halde devam ediyor diyerek, kocasını kandırmak günahtır. Çünkü Allahü teâlâ, ay hâlinde kadına yaklaşmayı yasaklamıştır.
Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Ay hâlinde olan kadına, temizleninceye kadar yaklaşmayın.) [Bakara, 222]
Adet Halinde Kan Gelmeyen Günler
Adetin başlaması ile görülen kan, daha sonra bir müddet kesilir, sonra yine görülür. Görülmeyen günlerde adetli kabul edilir.
İki kan arasına giren temizliğin adet sayılması için, bunun temizlik müddetinde değil, adet müdddetinde gelmesidir.
Adet Kanaması
Âdet kanaması; rahmin en iç tabakası olan endometriumun 27-28 gün süreyle, hormonların etkisi altında gelişip, dördüncü hafta sonunda hormonların kandan çekilmesiyle, bu gelişen tabakanın bozulup dökülmesi olayıdır.
Âdet kanı, genellikle kadını hamile olmadığının belirtisidir.
Âdet kanının içinde bol miktarda doku artığı vardır. Akyuvarlar bakımından oldukça zengindir.
Âdet kanında pıhtılaşma olmaz. İçinde bir takım enzim ve kimyasal maddelerin miktarı artmıştır.
Genel olarak 3-5 gün devam eder, 28 gün arayla yenilenir.
Akan kan yaklaşık 100 gram kadardır. Bu sulu kana; üreme yollarındaki akıntılar, bu yolun iç zarlarının döküntüleri ve yabancı mikroplar karıştığı için ağır bir koku verir. Bu yüzden kadının özellikle âdet günlerinde temizliğine dikkat etmesi gereklidir.
Adet kanı tam kesilmeden alınan boy abdesti
Bir hanım adet veya lohusalık kanları tam kesilmeden abdest veya boy abdesti alırsa bu geçerli olmaz.
Adet ve nifas olan kadınların abdest almaları müstehap değildir.
Çünkü bunların abdestsizlik durumlarına abdestin bir tesiri yoktur.
Kadının adeti kesildimi cünup gibi olur.
Adet sayılmayan kanlar
-Adet görecek çağa gelmemiş kız çocuklarında görülen kan
-Adet halinin en az müddeti olan üç günden az gelen kan
-Adet halinin en çok müddeti olan on günden sonra gelen kan
-Hamilelik esnasında gelen kan
-Adetten kesimiş yaşlı kadından gelen kan
Adet Süresi
Hanefilere göre, hayızın en kısa süresi üç gün üç gecedir. Bundan azı özür kanı sayılır. "Ortası beş gün, en uzun sûresi ise on gün on gecedir. On günü geçen kanamalar özür sayılır. Dayandıkları delil şu hadistir: "Bekâr veya dul kadın için en kısa hayız süresi üç gün, en uzun süresi ise on gündür"
Şâfiî ve Hanbelilere göre, en kısa süre bir gün, bir gece, en uzun süresi ise, altı veya yedi gündür.
Mâlikiler, en az süre için bir sınır belirlemezken, en uzun süreyi kadının durumuna göre otuz güne kadar çıkarırlar .
Adetli Bir Kadının Kestiği Yenilir mi?
Helal olması için hayvanı erkeğin kesmesi şart değildir. Hayvan kesmesini bilen kadınlarda kesebilirler. Hatta adet veya lohusa durumunda olan kadınlar bile kesebilir, kestikleri yenir.
Adetli Bir Kadın Kur'ana Bakabilir mi?
Adet ve Lohusa durumunda veya cünup olan bir kimse okumadan, hecelemeden Kur'an-ı Kerime yalnız bakabilir, bu mekruh değildir.
Adetli Bir Kadın Kur'an Dinliyebilir mi?
Adetli veya lohusa durumunda bulunan bir kadın, Kur'an-ı Kerimi tutmadan, okunan Kur'an'ı okuyarak takip etmeden, hecelemeden yalnız dinlemesi caizdir. Bu durumun sevap derecesini ancak Allah bilir.
Adetli Kadın Kur'an Meali Okuyabilir mi?
Bu durumdaki bir kadın, Kur'an'a ve ayet yazılı bir şeye el süremez. Arapça dışında Farsça, Türkçe gibi bir dile yazılmış olan Kur'an mealini, tutmak haramdır. Onda Kur'an ahkamı yazılı olduğundan Kur'an hükmündedir. Eğer içinde ayet bulunmuyorsa Türkçe kitap okumalarında bir mahzur yoktur. Eğer kadın adet durumunu öğrenmek istiyorsa zarureten fıkıh kitaplarına da bakabilir.
Adetli Bir Kadın Secde Ayeti Duyarsa
Adet veya lohusa durumunda olan bir kadın, namaz kılmakla mükellef olmadığı için secde kendisine vacip değildir. Cünup olan için bu böyle değildir. Cünup olan kimse, kadın olsun erkek olsun eğer secde ayetini duyarsa tilavet secdesi vacip olur. Temizlendikten sonra bu secdeyi yerine getirmeleri gerekir.
Adetli Bir Kadın Namaz Vaktinde Ne Yapar?
Ülemâ: " Hayızlı kadının her namaz vakti için abdest alarak namaz yerinde o namazı kılacak kadar oturması, adetini unutmamak için tesbih ve tehlil (Lâ ilâhe illâllâh) ile meşgul olması müstehabdır." demişlerdir. Bir rivayette: "bu kadına evvelce kıldığı namazların en güzelinin sevabı verilir." buyurulmuştur.
Adetli Olan Kur'an Öğretmeni Olan Hanımsa
Kadın Kur'an öğreticisi, hayız halinde, çocuklara kelime kelime öğretir ve kelimelerin arasını keser.
Hece hece Kur'an öğretmesinde de kerahet yoktur.
Adetli Bir Kadın Mübarek Gecelerde Ne Yapar?
Kadınların namazsızlık halleri eğer Ramazan, kadir gecesi, bayram, kandil gibi şerefli ve kıymetli, müminlerin günahlarının bağışlanacağı ve derecelerinin yükseleceği mübarek vakit ve zamanlara rastlıyacak olursa, o mümin ve müslüman kadınların kalblerindeki niyetlerine göre "Her kişiye, muhakkakniyetinin hakkı verilir" hadis-i şerfleri gereğince, o hayırlı günleri ve geceleri ibadetle geçirmek niyetinde idiyseler, şüphesiz ki, o mübarek ve güzel günlerin ve gecelerin rahmet ve bereketlerinden nasiplerini hem de eksiksiz olarak alacaklardır. Çünkü kadınların bu namazsızlık halleri, ellerinde olmayan bir özür kabilinden olduğu ve kendi istekleriyle olmadığı için mahrum olmalarını gerektirmez. Niyet, söz ve amelden hayırlıdır; çünkü söz ve amele gösteriş karışabilir, fakat niyete hiçbir şey karışamaz.
Adetli Uyuyup Temiz Kalkan Kadının Durumu
Kadın adetli olarak uyur da namaz vakti çıktıktan sonra temizlenmiş olarak uyanırsa, uyuyarak bıraktığı o namazı kaza etmesi gerekir. Zira uyuduğu andan itibaren temiz olduğu kabul edilir. Bu durumda o namazı kaza etmek gerekir.
Temiz Uyuyup Adetli Kalkan Kadının Durumu
Temiz uyuyup adetli kalkan kadının, ıslaklığı da kan renginde olursa, kanı gördüğü anda itibaren adetlidir. Bu durumda gece yatsı namazını kılmamışsa, kaza etmesi gerekir.
Kaynaklar
1) Büyük Kadın İlmihali, Rauf PEHLİVAN, Gonca Yayınevi, 1993
2) İzahlı Kadın İlmihali, Asım Uysal, Mürşide Uysal, Uysal Yayınevi, 2001, 11.Baskı
3) En Geniş İslam İlmihali, Ali Fikri Yavuz, Çile Yayınları, 1977
4) Kadın İlmihali, M.Cemal Öğüt,1971, Bahar Yayınları, 9.Baskı
5) Hayız, Hamdi Döndüren, Şamil İslam Ansiklopedisi
Alıntıdır.
Kadının rahiminden belli günlerde kan gelmesi, doğum veya hastalık söz konusu olmaksızın, belli yaşlardaki kadının rahminden belli günlerde gelen kanı ifade eden bir fıkıh terimidir.
Âdet görme, yani hayız, kadını erkekten ayıran özelliklerden birisidir. O, anormal ve çirkin bir olay değil, normal ve kadının yaratılışının gereği olan doğal bir olaydır.
İslâm'ın çıkış sırasında câhiliye devri Arapları âdetli kadına arkadan, Hıristiyanlar önden ilişkide bulunurlardı.
Yahudiler ve Mecusîler ise, böyle bir kadından uzak durular, hatta temizlendikten sonra da bir hafta süreyle onlarla bir arada kalmazlar, birlikte yiyip, içmezlerdi.
Adet Günü Nasıl Kararlaştırılır?
Hanımlardan bazıları intizamlı adet görür. Adet günlerinin sayısı bellidir. İlk kan görmede bu günler kararlaşmamış olabilir. Ancak bundan sonra vaki olabilecek değişiklikle adet günleri değişmiş olur. Mesela ilk defa beş gün görmüşken, sonra iki defa yedişer gün görürse, bunun adeti yedi gün olur. Eğer ilk defa yedi gün görüp de ondan sonra iki defa beş güne düşerse, adet beş olarak kararlaşır. Daima adeti değişenler, ihtiyat tarafını tutarak amel ederler. En yükseğini alırlar.
Adet Günü Değişenler Ne Yapmalı?
Daima adet günleri değişenler, ihtiyat tarafını tutarak amel ederler. bir ayda yedi, diğer ayda sekiz gün adet gören, sekizinci gün oldu mu yıkanır ve namazlarını kılar, ramazan ayında ise orucunu tutar. Çünkü sekizinci gündeki kanın, adet üstü fazla kan olması ihtimali vardır. Fakat sekizinci gün çıkmadıkça cinsi münasebet kurulamaz. Ayrıca on güne kadar devam edecek kanlar hayız sayılır.
Adet halini geciktirmek için ilaç kullanmak caizmi?
Adet kanama, yaradılışın gereği tabii bir durum olduğuna göre, bırakalım da Allah'ın yaratmış olduğu tabii seyri içinde devam etsin. Eğer bu adet geciktirici ilaçlar sağlık açısından zararsız ise, kendilerine zarar vermiyor, adet düzenini değiştirmiyorsa, bazı özel durumlarda kullanılabilinir. Bu ilaçların zararlı olup olmadığı konusunda uzman bir doktora danışmak gerekir.
Adet hâlinin kocadan gizlenmesi günah mıdır?
Evet, günahtır. Kadın, ay hâlini kocası sorunca, bildirmezse, büyük günah olur. Peygamber efendimiz, (Adet hâlinin başladığını ve bittiğini kocasından saklayan kadın melundur) buyurdu. (Cevhere)
Demek ki, ay hâlini gizlemek veya bittiği halde devam ediyor diyerek, kocasını kandırmak günahtır. Çünkü Allahü teâlâ, ay hâlinde kadına yaklaşmayı yasaklamıştır.
Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Ay hâlinde olan kadına, temizleninceye kadar yaklaşmayın.) [Bakara, 222]
Adet Halinde Kan Gelmeyen Günler
Adetin başlaması ile görülen kan, daha sonra bir müddet kesilir, sonra yine görülür. Görülmeyen günlerde adetli kabul edilir.
İki kan arasına giren temizliğin adet sayılması için, bunun temizlik müddetinde değil, adet müdddetinde gelmesidir.
Adet Kanaması
Âdet kanaması; rahmin en iç tabakası olan endometriumun 27-28 gün süreyle, hormonların etkisi altında gelişip, dördüncü hafta sonunda hormonların kandan çekilmesiyle, bu gelişen tabakanın bozulup dökülmesi olayıdır.
Âdet kanı, genellikle kadını hamile olmadığının belirtisidir.
Âdet kanının içinde bol miktarda doku artığı vardır. Akyuvarlar bakımından oldukça zengindir.
Âdet kanında pıhtılaşma olmaz. İçinde bir takım enzim ve kimyasal maddelerin miktarı artmıştır.
Genel olarak 3-5 gün devam eder, 28 gün arayla yenilenir.
Akan kan yaklaşık 100 gram kadardır. Bu sulu kana; üreme yollarındaki akıntılar, bu yolun iç zarlarının döküntüleri ve yabancı mikroplar karıştığı için ağır bir koku verir. Bu yüzden kadının özellikle âdet günlerinde temizliğine dikkat etmesi gereklidir.
Adet kanı tam kesilmeden alınan boy abdesti
Bir hanım adet veya lohusalık kanları tam kesilmeden abdest veya boy abdesti alırsa bu geçerli olmaz.
Adet ve nifas olan kadınların abdest almaları müstehap değildir.
Çünkü bunların abdestsizlik durumlarına abdestin bir tesiri yoktur.
Kadının adeti kesildimi cünup gibi olur.
Adet sayılmayan kanlar
-Adet görecek çağa gelmemiş kız çocuklarında görülen kan
-Adet halinin en az müddeti olan üç günden az gelen kan
-Adet halinin en çok müddeti olan on günden sonra gelen kan
-Hamilelik esnasında gelen kan
-Adetten kesimiş yaşlı kadından gelen kan
Adet Süresi
Hanefilere göre, hayızın en kısa süresi üç gün üç gecedir. Bundan azı özür kanı sayılır. "Ortası beş gün, en uzun sûresi ise on gün on gecedir. On günü geçen kanamalar özür sayılır. Dayandıkları delil şu hadistir: "Bekâr veya dul kadın için en kısa hayız süresi üç gün, en uzun süresi ise on gündür"
Şâfiî ve Hanbelilere göre, en kısa süre bir gün, bir gece, en uzun süresi ise, altı veya yedi gündür.
Mâlikiler, en az süre için bir sınır belirlemezken, en uzun süreyi kadının durumuna göre otuz güne kadar çıkarırlar .
Adetli Bir Kadının Kestiği Yenilir mi?
Helal olması için hayvanı erkeğin kesmesi şart değildir. Hayvan kesmesini bilen kadınlarda kesebilirler. Hatta adet veya lohusa durumunda olan kadınlar bile kesebilir, kestikleri yenir.
Adetli Bir Kadın Kur'ana Bakabilir mi?
Adet ve Lohusa durumunda veya cünup olan bir kimse okumadan, hecelemeden Kur'an-ı Kerime yalnız bakabilir, bu mekruh değildir.
Adetli Bir Kadın Kur'an Dinliyebilir mi?
Adetli veya lohusa durumunda bulunan bir kadın, Kur'an-ı Kerimi tutmadan, okunan Kur'an'ı okuyarak takip etmeden, hecelemeden yalnız dinlemesi caizdir. Bu durumun sevap derecesini ancak Allah bilir.
Adetli Kadın Kur'an Meali Okuyabilir mi?
Bu durumdaki bir kadın, Kur'an'a ve ayet yazılı bir şeye el süremez. Arapça dışında Farsça, Türkçe gibi bir dile yazılmış olan Kur'an mealini, tutmak haramdır. Onda Kur'an ahkamı yazılı olduğundan Kur'an hükmündedir. Eğer içinde ayet bulunmuyorsa Türkçe kitap okumalarında bir mahzur yoktur. Eğer kadın adet durumunu öğrenmek istiyorsa zarureten fıkıh kitaplarına da bakabilir.
Adetli Bir Kadın Secde Ayeti Duyarsa
Adet veya lohusa durumunda olan bir kadın, namaz kılmakla mükellef olmadığı için secde kendisine vacip değildir. Cünup olan için bu böyle değildir. Cünup olan kimse, kadın olsun erkek olsun eğer secde ayetini duyarsa tilavet secdesi vacip olur. Temizlendikten sonra bu secdeyi yerine getirmeleri gerekir.
Adetli Bir Kadın Namaz Vaktinde Ne Yapar?
Ülemâ: " Hayızlı kadının her namaz vakti için abdest alarak namaz yerinde o namazı kılacak kadar oturması, adetini unutmamak için tesbih ve tehlil (Lâ ilâhe illâllâh) ile meşgul olması müstehabdır." demişlerdir. Bir rivayette: "bu kadına evvelce kıldığı namazların en güzelinin sevabı verilir." buyurulmuştur.
Adetli Olan Kur'an Öğretmeni Olan Hanımsa
Kadın Kur'an öğreticisi, hayız halinde, çocuklara kelime kelime öğretir ve kelimelerin arasını keser.
Hece hece Kur'an öğretmesinde de kerahet yoktur.
Adetli Bir Kadın Mübarek Gecelerde Ne Yapar?
Kadınların namazsızlık halleri eğer Ramazan, kadir gecesi, bayram, kandil gibi şerefli ve kıymetli, müminlerin günahlarının bağışlanacağı ve derecelerinin yükseleceği mübarek vakit ve zamanlara rastlıyacak olursa, o mümin ve müslüman kadınların kalblerindeki niyetlerine göre "Her kişiye, muhakkakniyetinin hakkı verilir" hadis-i şerfleri gereğince, o hayırlı günleri ve geceleri ibadetle geçirmek niyetinde idiyseler, şüphesiz ki, o mübarek ve güzel günlerin ve gecelerin rahmet ve bereketlerinden nasiplerini hem de eksiksiz olarak alacaklardır. Çünkü kadınların bu namazsızlık halleri, ellerinde olmayan bir özür kabilinden olduğu ve kendi istekleriyle olmadığı için mahrum olmalarını gerektirmez. Niyet, söz ve amelden hayırlıdır; çünkü söz ve amele gösteriş karışabilir, fakat niyete hiçbir şey karışamaz.
Adetli Uyuyup Temiz Kalkan Kadının Durumu
Kadın adetli olarak uyur da namaz vakti çıktıktan sonra temizlenmiş olarak uyanırsa, uyuyarak bıraktığı o namazı kaza etmesi gerekir. Zira uyuduğu andan itibaren temiz olduğu kabul edilir. Bu durumda o namazı kaza etmek gerekir.
Temiz Uyuyup Adetli Kalkan Kadının Durumu
Temiz uyuyup adetli kalkan kadının, ıslaklığı da kan renginde olursa, kanı gördüğü anda itibaren adetlidir. Bu durumda gece yatsı namazını kılmamışsa, kaza etmesi gerekir.
Kaynaklar
1) Büyük Kadın İlmihali, Rauf PEHLİVAN, Gonca Yayınevi, 1993
2) İzahlı Kadın İlmihali, Asım Uysal, Mürşide Uysal, Uysal Yayınevi, 2001, 11.Baskı
3) En Geniş İslam İlmihali, Ali Fikri Yavuz, Çile Yayınları, 1977
4) Kadın İlmihali, M.Cemal Öğüt,1971, Bahar Yayınları, 9.Baskı
5) Hayız, Hamdi Döndüren, Şamil İslam Ansiklopedisi
Alıntıdır.
